Sputnik
Oochel: Cuartoscuro
K'iintsil
Rusia
Miércoles 1 ti' julio, 2020
Tu k’iinilo’ob táan u taal u ts’o’okol siglo IX, u yúuchben kaajil Tikal yéetel uláak’ k’a’anan maaya kaajo’obe’ jp’ata’abo’ob, ba’ale’, jump’éel túumben xaak’al xook beeta’ab ti’ ba’ax k’ajóolta’an beey éembalsee’, ku ye’esik túumben ba’alo’ob yóok’lal bix úuchik u p’a’atal le kaajo’.
Junmúuch’ ajxak’al xooko’ob ti’ u noj najil xook Universidad de Cincinnatie’, tu beetaj meyajo’ob ti’ u xiixel ba’alo’ob jp’áat ti’ le éembalseob yaan te’e úuchben kaaj yaan ichil u k’áaxil ba’ax k’ajóolta’an walkil beey Guatemala. ts’o’okole’ j-ila’abe’ yanchaj tóxico ba’alo’ob ichil le ja’ yanchaj Tikale’, le beetik ma’ páatchaj u yu’uk’uli’.
Nojoch kaaj le te’elo’, tu máansajo’ob yáax k’iin ts’o’okole’ mina’an ja’ wa áak’alo’ob, le beetik ma’ xaan wa le k’asa’an ja’ p’àat aktal te’elo’ tu beetaj u yantal kìimili’.
“U k’expajal éembalses yanchaj Tikal (...) tak ka jp’áat ma’ jach uts ti’al u toj óolal wíinike’, leti’e’ ba’ax beet u p’a’atal le nojoch kaaja”, beey ts’ìibta’ab tumen aj xak’al xooko’ob te’e meyaj jts’a’ab k’ajóoltbilo’.
