de

del

Notimex
Oochel Ch'a'aban Internet
K'iintsil

Ciudad de México
Jueves 5 ti' septiembre, 2019

Jo’oljeak miércolese’, k’iimbesa’ab 50 ja’abo’ob úuchik u yantal Sistema de Transporte Colectivo Metro de la Ciudad de México, jump’éel noj ba’al ti’al kaaj tumen ku k’a’abéetkunsa’al ti’al u máan máak ich kaaj.

Jump’éel k’iin je’el bix jo’oljeak, 5 ti’ septiembre ba’ale’ ti’ u ja’abil 1969, káaj u meyaj u yáax bejil metro Sistema de Transporte Colectivo, ku káajal u yáalkan lak’in yéetel ku bin tu bejil chik’in, lik’ul Zaragoza tak Chapultepec.

Ichil u lajun ja’abilo’ob 1950, ka yáax tukulta’ab u beeta’al Metroe’, U Noj kaajil Méxicoe’ ma’ jach nojochi’, ma’ je’el bix walkila’, ba’ale’ u meyajil autobuses yéetel tranvíase’ jach talam yanik.

Tu k’ab Ingeniero Bernardo Quintana jp’a’at ka beeta’ak jump’éel jool yáanal u lu’umil jump’éel noj kaaj líik’sa’ab yóok’lal u ja’il áak’al, tu’ux ojéela’anile’ ku tíita’al lu’um yéetel jeets’el úuchben kaaj ka’achij.

Ichil ba’alo’ob ts’o’ok u kaxta’al yáanal lu’ume’ ti’ yaan u baakel u pool juntúul mamut kex bulukp’éel millonesil ja’abo’ob u yúuchbenil, walkila’ ti’ ku ye’esa’al tu estaciónil Talismán; beyxan ti’ yaan jump’éel úuchben p’íichtuunich wóolis naj beeta’ab ti’ Ehécatl, azteca yuum iik’, tu’ux llíik’sa’ab tu bak’pachile’ estación Pino Suárez; ts’o’okole’ tu ja’abil 2010e’, kaxta’ab jump’éel azteca muukulil yaan kex 500 ja’abo’ob u yúuchbenil.

Sáansamale’ ku yanatal ya’abach máako’ob k’a’abéetkunsik u 195il estacionesil chimes k’áak’, le beetike’ u Metroil u noj kaajil Méxicoe’ ku p’asbaltik u ye’esik its’at yéetel miatsil ti’ máaxo’ob ku máano’ob te’elo’, ts’o’okole’ chéen jo’op’éel pesos ku tojoltik u na’akal máak; tu estaciónil La Razae’ yaan jump’éel kúuchil e’esajil its’at ku p’isik 600 metros u chowakil, le je’elo’ k’ajóolta’an beey Túnel de la Ciencia.

Yóok'lal xane' u kaaxanil ku meyaj yóok’ol kaab Googlee’ tu k’iimbesaj u 50 ja’abil úuchik u yantal Sistema de Transporte Colectivo Metro de la Ciudad de México, le beetike’ tu jóok’saj jump’éel doodle jejeláas u boonil.

Oochel jóok’sa’ab tu yáax wáalil u asab k’a’anan kaaxanil Internete’ tu chikbesaj jump’éel chimes k’áak’ yéetel u kóokots wíinkilal ti’ jayp’éel ti’ le lajka’ap’éel líneas chukbesik tuláakal Metro yéetel jayp’éel ku núup’ul yéetel ferrocarriles tu baantai noojol yéetel teleféricos yaan xaman, ku k’áatik u bak’pachil Ciudad de México tu’ux asab ya’ab máak kaja’an ti’ u yáax chik’in chúumukil, ts’o’okole’ sáansamale’ ku na’akal kex jo’op’éel millonesil máak.