de

del

Ana Mónica Rodríguez
Oochel Rodrigo Díaz Guzmán
K'iintsil

Martes 27 ti' marzo, 2018


Ti’ jump’éel u kaajil Huastecae’, ti’ le k’iino’oba’, yanchaj ba’atel ichil juntúul jbáatab yéetel u paalil, tumen beeta’ab u yóol tumen u yuum le beetik tu jel tukultaj bix u na’atik kuxtal, uchik u bin kuxtal náach ti’ u yotoch u yuum.

Le je’elo’ leti’ u nooyil u balts’amil [i]Los gallos salvajes[/i], ts’íibta’an tumen Hugo Argüelles, jo’olbesa’an tumen Óscar Rojas, yéetel jts’a’ab k’ajóoltbil ka’awjeak tu kúuchil La Teatrería.

“Balts’ame’, ku beetik k aktáantik ba’ax kcha’antik, ba’ale’ ku ye’esik to’on jayp’éel ba’alo’ob láayli’ táan u yúuchulo’ob walkila’, je’el bix abuso sexual (abuso sexual), k’aasil muuk’ yéetel narcotráfico”, tu tsolaj.

Ba’ax ku yila’ale’, ku tsikbaltik, jump’éel xak’al tuukul ku yantal walkila’ yo’olal ba’ax ku yu’ubik máak yéetel ba’ax ku na’atik; ku ye’esik ba’alo’ob yo’olal loobilaj, saajkil yéetel ka’ap’éel ichil.

Kex juntéene’, ku ya’alik, ba’ale’ tuláakalo’ob yaan wa ba’ax k u’uymaj ti’ le je’elo’obo’, le beetik máaxo’ob cha’antike’ u k’ajóolo’ob xan ba’ax ku ye’esa’al.

Te’e balts’amo’ ku táakpajal Antonio Monroi, Christian Ramos yéetel Jesús Benavente, ku chíikbesik ok’om óol ku yantal yo’olal u nonojba’alil yéetel u ka’anal ichil juntúul yuum tu táan u paalil, máax yaan u ba’atel ti’al ka xu’uluk u yantal loobilaj yéetel u péech’ óolal.

[b]U k’a’ajesajil ti’ u ba’atel ba’alche’ [/b]

Balts’ame’ ku ye’esik Luciano Miranda, juntúul máak kuxlaj yéetel u tuukulil ti’ bix unaj juntúul xiib ba’ale’ walkila’ unaj u k’exik le tuukul je’elo’ yo’olal u paalil, Luciano Eduardo, máax a’alik ti’ ma’ beey unaji’.

U k’a’ajesajil u ba’atel juntúul ba’alche’ ba’ale’ ku tuukul, ku k’uchul u súutukil Luciano Eduardoe’ ku ya’alik ti’ u yuume’ le bix u ye’esik u yaabilaje’ ma’ no’oja’ani’. U paalile’ ku ya'alik incestuoso ba’al, ka’alikil u yuume’ ku tukultik ma’ jela'an ba'ali’; jump'éel ba'al beey suuka’an u ka’ansalo’, beey uchik u ya’alik Óscar Rojas, máax múul jo’olbesik balts’am yéetel Jesús Benavente.

Te’e súutuko’ ku chikpajal juntúul místico máak, juntúul chamán ku k’aaba’tik Otoniel, máax beetik beey u oráculoil le balts’amo’.

Kex tumen le meyajo’ ma’ jump’éel líik’saj t’aan tu túulisili’, ku kaxantik u ye’esik ti’ máak le je’elo’ jump’éel ba’al láayli’ u yúuchule’.

Ba’ax ku ye’esale’, kex tumen talam u ya’alale’, jump’éel chan lalajk’ab ti’al u yóol máak, tumen balts’ame’ ma’atech u ye’esik loobilaj mix máak ku machikubáaj, ku ye’esik yaabilaje’ jump’éel ba’al k’a’anan.