de

del

Mónica Mateos-Vega
Oochel architexturez.net
k'iintsil

Urbanistail Balkrishna Doshi, máax k’ajóolta’an tumen meyajo’ob u patjo’oltmaj ti’al ka beeta’ak naj ma’ sen ko’ojtako’ob tu lu’umil Indiai’, lu’um tu’ux síije’, chíimpolta’ab yéetel Premio Pritzker, ku na’ata’al beey u Nobelil Arquitectura.

90 u ja’abil Doshi, leti’e’ yáax indioil máax náajaltik le chíimpolala’. Fundación Hyatt, múuch’kabil k’ubik tu noj kaajil Chicago, tu ya’alaj k’a’anan meyaj le ku beetiko’ yéetel no’oja’an ti’al u k’a’abéetkunsa’al, le beetik nojba’alkunsa’ab na’at yaan ti’ ti’al u ch’a’ajoltik miatsil yaan te’e lu’umo’ yéetel ti’al u meyaj tu yutsil u kuxtal u kajnáalilo’ob India.

Ka’aj tu yojéeltaj Doshi tu náajaltaj chíimpolale’, tu ya’alaj noj meyaj u beetmaje’ “leti’e’ muuk’ ku ts’áak ti’ máak mina’an mixba’al ti’”, yéetel najo’ob, tumen ku pajtal u k’exik u tuukulil ti’ bix u yila’al ba’al tumen máaxo’ob ku kajtalo’obi’, tu ts’áak k’ajóoltbil Ap.

Ti’ jump’éel k’áat chi’ beeta’ab tumen le kúuchilo’, arquitectoe’ tu ya’alaj noj ba’al u ti’al le chíimpolala’, ba’ale’ beyxan ti’al India. “Ti’ u ts’ookil 60 ja’abo’obe’ meyajnaja’anen ti’ mejen kaajo’ob, ti’ mejen najo’ob ma’ ko’ojtako’obi’, ti’al u yáantal u kaajil India. Walkila’ tuláakal ba’al ku múuch’ul le beetik ku páajtal in wa’alik: ‘¡wey yano’one!’”.

[b]U K’iimbesajil yóok’ol kaab[/b]

U chíimpolalil Pritzker yaan u k’u’ubul ti’ Doshi ki’imak óolta’ab tumen u yéet meyajo’ob yaan yóok’ol kaab. Federica Zanco, máax jo’olbesik Barragán Fundation tu lu’umil Suiza, tu ya’alaj ti’ La Jornada jayp’éel ba’alo’ob yo’olal xíimbal tu beeta’ab ma’ seen úuch tumen arquitecto.

“Balkrishna Doshi kaja’an Ahmedabad, tu xaman lak’inil India, ki’ichkelem noj kaaj yo’olal ya’abach ba’al, jump’éele’ tumen leti’e’ kaaj tu’ux tu jets’aj Gandhi u ashramil yéetel ti’ káaj u beetik noj xíimbal ti’al u kaxtik ka yanak jets’ óol páaykunsajil tu lu’umil.

Te’elo’, junmúuch’ máako’obe’ tu páayt’antajo’ob Le Corbusier ti’al u beetik jejeláas kúuchilo’ob, ichilo’obe’ ti’ yaan Mill Owners Building, yéetel jayp’éel ja’abo’ob paachile’, k’uch Louis Kahn ti’al u beetik u kúuchil Indian Institute of Management. Doshi táakpaj ti’ le noj meyajo’oba’, tu beetaj u noj bejil meyaj yéetel kuxtal, bej láayli’ u náachtale’, ma’ báaxali’, kex 90 u ja’abile’, 90 jabo’ob ts’o’ok u máansik ich ki’imak óolal, jets’ óolal yéetel muuk’, tumen u ts’áamaj u yóol ti’ meyaj tu yo’olal kaaj.

Zanco ku tsolik u talleril Pritzker 2018 ku k’aaba’tik Sanghat, u k’áat u ya’al múul xiko’on, je’ek’ab ti’al je’el máaxak u k’áate’; “te’elo’ ku meyaj óoxp’éel ch’i’ibalil arquitecto’ob: Doshi, u yaal Radhika yéetel u yíicham Rajeev Kathpalia, beyxan u yáabil Khushnu Panthaki, yéetel u yíicham alemanil Sonke Hoof. Láayli’ ti’ yaan u múuch’kabil Vastu Shilpa, ku meyaj ti’al u beeta’al xak’al xooko’ob yo’olal u yutsil yóok’ol kaab ba’ale’ tu’ux ku táakbesa’al xan arquitectura, urbanismo yéetel ba’alo’ob suuk u beeta’al le kéen jo’op’ok u beeta’al najo’ob yéetel úuchben tuukul kaaj.

Ichil u meyajil ti’al u beeta’al naj ma’ ko’ojatako’obi’, tu kaajil Indore, arquitectoe’ tu béeykunsaj u ts’áak 80 mil u túul máak yéetel u yáantajil jump’éel nu’ukbesaj tu’ux táakbesa’an naj, soolaro’ob yéetel xa’aybejilo’ob ichil. Maanal ti’ 100 meyajo’ob ts’o’ok u beetik, ba’ale’ ti’ yaan xan Amdavad ni Gufa, kúuchil cha’an tu’ux yaan bóvedas yéetel pak’ chuup yéetel mosaicos, beyxan Tagore Memorial Hall, beeta’ab tu k’a’ajesajil j k’aay tuukul indioil Rabindranath Tagore, máax chíimpolta’ab beey Nobel de Literatura tu ja’abil 1913.

__________________________________________________

[b]Reconocen a Balkrishna Doshi con el Pritzker de Arquitectura[/b]

El urbanista Balkrishna Doshi, conocido por sus brillantes proyectos de viviendas económicas en India, su país natal, fue reconocido con el Premio Pritzker, considerado el Nobel de Arquitectura.

Doshi, de 90 años, es el primer indio que gana ese galardón. La Fundación Hyatt, que lo otorga y con sede en Chicago, calificó su obra de poética y funcional, destacando su capacidad para respetar la cultura oriental y a la vez mejorar la calidad de vida en India.