de

del

Mónica Mateos-Vega yéetel Juan José Olivares
Oochel 20th Century Fox
K'iintsil

U noj lu'umil México
Miércoles 7 ti' febrero, 2018

Kex tumen k’as talam yanik ba’al ichil u prensail Estados Unidos yéetel Casa Blanca, j ts’a’ab k’ajóoltbil fin de semana máaniko’ [i]The Post[/i], u ts’ook cha’anil beeta’an tumen Steven Spielberg, tu’ux ku chikpajal bix u yúuchul ba’al ichil kúuchilo’ob k’a’aytajil péektsilo’ob yéetel jala’achil.

Le cha’ana’ jump’éel ti’ le asab k’a’anan yaan u jóok’sa’al te’e k’iino’oba’, j ts’a’ab k’ajóoltbil México tu k’iinil 2 ti’ febrero, ba’ale’ aj cha’an máako’obe’ tu yaj óoltajo’ob chéen Cinemex táan u ye’esa’al.

Ich káastelan t’aane’ cha’ane’ ku k’aaba’tik The Post: los oscuros secretos del Pentágono, ku chikpajal Tom Hanks yéetel Meryl Streep, ku ch’a’ajoltik ba’ax úuch tu winalil junio ti’ u ja’abil 1971, uchak u péektsilta’al tumen The Washington Post ka béeyak u yantal jáalk’abil tu súutukil u ya’alal wa ba’ax wa le ku k’aaba’tik libertad de expresión, le beetik j ts’a’ab k’ajóoltbil u ju’unilo’ob Pentágono tu’ux ku ye’esa’al bix u tuus u jala’achil Estados Unidos yo’olal ba’ateltáambal yanchaj Vietnam.

Beey úuchik u líik’sa’al u pik’il ju’unil táan ka’ach u júubul, uchak u ts’a’bal k’ajóoltbil tumen Katherine Graham (Streep) yáax ko’olel máax yanchaj u kúuchil péektsilo’ob, Post, yéetel máax jo’olbesik Ben Bradlee (Hanks), tumen tu nup’ajuba’ob yéetel [i]The New York Times[/i] ti’al u jóok’siko’ob u jaajil yo’olal bix máanik u k’iinilo’ob jala’ach Richard Nixon, ma’ili’ úuchuk caso Watergate.

Chowak cha’ane’ yáax t’ana’an ti’al u k’amik Óscar tu jaatsil jach ma’alo’ob cha’an yéetel jach ma’alo’ob x beet balts’am yo’olal Meryl Streep, máax ts’o’ok 21 u téenal u yáax t’a’anal u ti’al.

Talam yanik ba’al ti’al kúuchilo’ob k’a’aytajil péektsilo’ob Estados Unidos yo’olal bix yanik ba’al yéetel Casa Blanca, cha’ane’ ts’o’ok u páanik jach taam ichil u kaajil le noj lu’umo’ yo’olal bix uchik u ts’a’abal k’ajóoltbil ba’atel yanchaj ichil Bradlee yéetel Graham.

[b]Séeba’an Thriller [/b]

X mukul xaak’alile’, k’ube’enta’ab tu ja’abil 1967 tumen máax táan u beetik u secretarioil Defensa te’e k’inako’obe’, Robert McNamara, tu’ux ku ye’esa’al u jala’achil Estados Unidose’ tuusnaj yo’olal bix uchik u ch’a’anuktik ba’ateltáambal Vietnam cihil u ja’abil 1945 tak 1967.

U jach óotsil k’a’aytajil beeta’ab México, wa ku ke’etel yéetel uláak’ cha’ano’obe’, chéen tu much’aj te’e fin de semanaa’ 8.9 millones de dólares, kex tumen Estados Unidose’ tu much’aj maanal 60 millones. Ti’ redes socialese’, yanchaj ya’ab aj cha’an máako’ob tu ya’alajo’ob súutpaach ku yantal tumen cine’ob ma’ tu yóotaj u ye’esiko’ob The Post.

Te’e cha’ano’ ku chikpajal británico kúuchil [i]The Independent[/i], tu’ux ku bo’onol ba’al yéetel tu’ux ku yúuchul janal, “mina’an ch’a’apachtajil, mix ba’atelil mix uláak’ tsikbal yaabilaj. Beyxan ku yila’al jump’íit yo’olal Vietnam, tu’ux ku chikpajal j xaak’al ti’ u Departamentoil Estado de Estados Unidos, Daniel Ellsberg (máax k’i’itbes ju’uno’ob), ka’alikil táan u meyaj ka’ach yéetel u aj k’atunilo’ob Estados Unidos, yéetel ma’ tu chikpajal mix ba’al yo’olal ts’oon wa ba’alo’ob beyo’. Ba’ale’, séeba’an u cha’anta’al.

“Hanks ku beetik u k’a’ajsa’al Walter Matthau yéetel Jason Robards ka’acj táan u beetik u editoril Post, wa Ben Bradlee, juntúul ts’íik máak, jach u yojel u beet u yóol máak yéetel ku jach tukultik ba’al, máax xan u jach u yaabilmaj u meyajil periodismo”.
Ku ya’alale’ te’e cha’ano’ meyajta’al ba’al tumen Steven Spielberg yéetel u cinefotógrafoil, Janusz Kamiski, ti’al u ye’esa’al u meyajil periodístico no’oja’an ti’al u chikpajal cine.

Ti’ redes sociales, uláak’ juntúul j cha’anil máake’ (@Tonsanjr), ku ya’alik: “Ka’aj ts’o’ok in cha’anti The Post: los oscuros secretos del Pentágono ku na’atik máak ba’axten ki’ichkelem periodismo. Jump’éel kóom t’aan beeta’ab tumen juntúul u juezil Corte Suprema de Justicia de Estados Unidos: ‘Prensae’ najmal u meyaj tu yo’olal u kaajil ¡ma’ tu yo’olal máaxo’ob beetik u jala’achilo’obi’!’”