La Jornada Maya
K'iintsil
Ciudad de México
Martes 1 ti' octubre, 2019
Tu ja’abil 1933 Rufino Tamayoe’ tu beetaj u yáax boonil meyaj ti’ jump’éel nojoch pak’, yéetel le je’elo’ tu ye’esaj jump’éel túumben bix u beeta’al e’esajil, lela’ tu líik’saj u t’aan ya’ab máako’ob tumen tu k’exaj je’el bix u beeta’al tumen Diego Rivera, José Clemente Orozco yéetel David Alfaro Siqueiros.
Ma’ tu na’ata’al ba’axten jach yaanal bix le boon tu beetajo’, ku ya’alik curador Juan Carlos Pereda tu yo’ok’sal u meyaj tu’ux ku chíikpajal k’aay yéetel paax tu meyaj, u tuukulil ti’ ik’il t’aan. Le je’esajil ti’ Museo Tamayo ku ye’esik bix u beetik uti’al u káajsik u boonilo’ob, ku je’ek’abtik jump’éel xaak’alil ti’ u patjo’ol meyajo’ob leti’ juntúul noj aj boon ti’ México.
U kaajil Ciudad de México jump’éel je’ek’ab mapail ku ts’áak u páajtalil u xíimbalta’al wa jayp’éel kúuchilo’ob ma’ ko’oji’ je’el bix Museo Nacional de Antropología, Palacio de Bellas Artes, hotel Camino Real de Mariano Escobedo wa Museo de Cultura del Mundo tu kíiwil le kaajo’.
Chéen ba’ale’ le meyajo’ob ts’o’okspaja’ano’ chéen maanal junk’aal (20), uláak’o’obe’ chéen anchaj tu tuukul u beetik. Taakchaj in ts’áak k’ajóoltbile’ yaan u meyajo’ob Tamayo ma’ beetpaji’, beey tu ya’alaj curador. Ichil u ja’abilo’ob 1933 yéetel 1986, 26 meyajo’ob tukultuta’an u beeta’ale’ chéen kamp’éel ma’ béeychaji’.
