Fernando Gálvez de Aguinaga
Oochel Comunicación Macay
K'iintsil
Jo’, Yucatán
Miércoles 18 ti’ octubre, 2017
Yaan k’iine’ óleo yéetel acrílico’obe’ ma’atech u chukik ti’al boon, le beetik Pujol Baladas ku meyaj yéetel lava, u boonilo’ob le múuch’ila’ jbeeta’abo’ob yéetel u magmail jump’éel volcan ku paax. Bix je’el u páajtal u aktáantik máak jump’éel noj meyajil its’at je’el bix La Noche de los Nibelungos ti’al u beeta’al jump’éel xaak’al ka káajak ti’ juum ti’al u súutul boonil. Wa ka t’aanako’on yo’olal u yóolil le e’esajil ku líik’il ti’ movimiento Romántico, k’a’anan u ya’alal wa béeychaj u beeta’al woojo’ob, boono’ob yéetel t’o’olo’obe’j-úuch tumen k’a’abéetkunsa’ab iik’, k’áak’, cháak yéetel lu’um, ti’al u u káajsa’al jump’éel meyaj yaan u ts’o’okol yóok’ol jump’éel nook’.Ka jbeeta’ab Óperae’ jóoks’a’ab kanjaats ti’, Richard Wagner táan u kaxtik u beetik jump’éel noj meyajil its’at, ba’ale’ tu’ux ka béeyak u much’ik tuláakal u jejeláasil its’at ichil jaatsilo’ob jóok’sa’an. K’a’abéet jayp’éel k’iino’ob ti’al u yu’ubal tu beel, tumen ook tu tuukul Manel Pujol Baldas u much’ik u yóolil jump’éel múuch’ paaxil ku bin u xa’aypajal tu kanti’itsil u cuadro. Yéetel le ba’alo’oba’ ku béeytal kna’atik u nojoch u boonil, tu’ux ku chikpajal bix u péek ba’al yéetel bix u léembal boono’ob ti’ jump’éel noj muuk’ ku taal u ye’eso’ob beey táan u yúuchul t’aan yo’olal u síijil eek’o’ob. Pujol Baladas táan u yóotik u beetik u túulisil boonil, ts’o’ok u máan jayp’éel p’is k’iinilo’ob táan u báab ichil u yok’ol kaabil ikil t’aan yéetel u paaxil Wagner, ts’o’ok u yokol yéetel ts’o’ok u jóok’ol tu xa’aybejilo’ob jump’éel noj meyaj yaan u yéets’tajilo’ob ti’ jejeláas ja’abo’ob.
Beey túuno’, jboone’ u beetmaj jump’éel tsikbal yéetel u nu’ukbesajil u meyaj, ts’o’okole’ ti’ u ts’ook jaatsil u meyaje’ ku ye’esik bix uchik u beetik, tumen tu meyaje’ ku k’a’abéetkunsik tuláakal ba’ax u much’maj ti’ ya’abach ja’abo’ob meyaj ka’ach ti’ yaan tu táan jump’éel sak nook’, jujump’íitil táan u bin u chikpajal tuláakal ba’ax u kanmaj, tumen tu cuadroso’obe’ ku chikpajal xan u túulisu meyaj jok’a’an xan ti’ ba’ax ku yu’ubik.
Kex tumen jaaj áanilloe’ ku chikpajal ti’ jayp’éel u cuadro’obe’, jaaj xan ku chikbesik u tsikbalil jump’éel úuchben germánica islandesa tuukul, ku kaxantik u múuch’ul ti’ jump’éel u meyajil ópera wagneriana, jach leti’ u ts’ook ba’al taak u ye’esik Pujol Baladas, tumen u cuadro’obe’ ku kaxantik u ye’esik jump’éel meyaj chuka’an.
