de

del

Fabiola Martínez yéetel Georgina Saldierna
Oochel Latitudespress
K'iintsil

Ciudad de México
Miércoles 27 ti' septiembre, 2017

Jo’oljeak martese’ káaj u suut tu kaajal táanxel máako’ob Japón yéetel Ecuador, jk’ucho’ob tu noj lu’umil México, tia’al u yáantajo’ob uchik u tíitkubáaj lu’um le martes máaniko’.

Secretaría de Relaciones Exteriores (SRE) tu ts’áaj k’ajóoltbil tak walkila’, Méxicoe’ ts’o’ok u k’a’amik áantaj técnico yéetel material taalja’an ti’ 23 noj lu’umo’ob, beyxan ti’ Organización de Naciones Unidas (ONU) yéetel Unión Europea. Ichil tuláakalo’obe’ túuxta’ab áantaj 501 u túul máak, 32 u túul peek’, nu’ukulo’ob meyaj yéetel u toneladasil áantaj.

Noj lu’umo’ob taalo’ob áantaje’, ku tsolik, yáax j-a’alab ti’ob ba’ax le jets’a’an jach k’a’abéet tumen Coordinación de Protección Civil, je’el bix nojoch casas de campaña, baños móviles, k’óoben ecológicos yéetel u nu’ukulil u purifikarta’al ja’, beyxan ba’alo’ob je’el u k’a’abéetchajal tia’al u jel beeta’al tuka’atéen najo’ob.

Tu tsolaje’, ichil jump’éel múul meyaj yéetel Servicio de Administración Tributaria (SAT), je’ets’ jump’éel nu’ukbesaj yaan u beetik u séebta’al u k’a’amal áantaj ku taasa’al táanxel lu’um.

Beey túuno’, Estados Unidose’ tu k’ubaj 100 mil doláresl ti’ Cruz Roja. Taak’ine’ yaan u k’a’abéetkunsa’al tia’al u ts’a’akal máako’ob j-úuch loobilaj ti’ob tu wíinkilalo’ob wa tu tu yóolo’ob uchik u péek lu’um, beey j-a’alab tumen máax beetik u embajadorail Estados Unidos tu noj lu’umil México, Roberta Jacobson.

Ricardo de la Cruz, máax jo’olbesik Protección Civil ti’ Secretaría de Gobernación, tu tsolaj táan u suut tu kaajal táanxel máako’obe’ tumen ts’o’ok u bin u yéemel u xookil le kúuchil nika’ano’ob tu’ux táan u kaxta’al máak. Le beetike’, ku ya’alik, tu noj kaajil México chéen jo’op’éel tu’ux táan u beeta’al meyajo’ob je’el bix le je’elo’.

Beyxan jts’a’ab k’ajóoltbil u jmeyaj áantajilo’ob Israel, España yéetel Estados Unidos, yaan u xáantalo’ob uláak’ jump’íit, ka’alikil hondurasilo’ob yéetel panameñoilo’obe’ tu káajsaj u líik’sik’ u carpas tu ts’áajo’ob tu kúuchil Centro Nacional de Talentos Deportivos y Alto Rendimiento, p’aatal Ciudad Deportiva de la Magdalena Mixhuca. Ku pa’atal ma’ u xáantal tia’al ka suunak tu kaajalo’ob.

Japonilo’ob, jk’ucho’ob jueves máanik tu noj lu’umil México, meyajnajo’ob tu multifamiliaril Tlalpan yéetel tu bejil Álvaro Obregón, ichil uláak’ kúuchilo’ob. Beye túuno’, t’aanajo’ob yéetel u jala’achil u noj lu’umil México, ka tu jets’ajo’ob ts’o’ok meyaj yaan u beeto’ob te’e noj lu’uma’, le beetik suunaj tu kaajalo’ob, beey jts’a’ab k’ajóoltbil tumen u embajadail Japón, tu lu’umil México.

J-a’alabe’ láayli’ yaan u ts’aatáanta’al bix yanik ba’al yéetel máaxo’ob mixba’al p’áatti’ob, ts’o’okole’, yaan u yila’al bix kéen áantako’ob. Beey túuno’, 30 u túul máako’ob Ecuador u taalo’obe’, suunajo’ob xan tu kaajalo’ob. Meyajnajo’ob Puebla yéetel colonia Roma.

K’a’anan u ya’alal xane’, máaxo’ob taalo’ob áantaje’, tsikbalnajo’ob yéetel u secretarioil Relaciones Exteriores, Luis Videgaray, máax tu níib óoltaj áantaj jts’a’ab te’e noj lu’uma’. Mix juntéek kyáax il u múuch’kubáaj áantaj máak, láak’tsilil, je’el le ku yantal wey México, tu ya’alaj máax jo’olbesik u múuch’kabil meyaj Israel, coronel Dudi Mizraji, tu kúuchil Centro de Alto Rendimiento.