de

del

Foto:

La Jornada Maya
Oochel Fernando Eloy
K'iintsil

Viernes 28 ti' abril, 2017
U Noj Lu'umil México

U mola’ayil Servicio Meteorológico Nacional (SMN) tu k’a’aytaj yaan u jach beetik ooxol ti’ le k’iino’oba’ tu ya’abil u noj lu’umilo’ob yaan ti’ México, ti’ le winal yaniko’ona’.

Mola’aye’ tu ya’alaj lik’ul u k’iinil jo’oljeak jueves, tak sáamal sábado 29 ti’ abril, yaan u jach beetik ooxol, ts’o’okole’ yaan kex 19 noj lu’umo’ob tu’ux yaan u náakal tak 40 grados Celsius.

Jo’oljeak juevese’, tu noj lu’umilo’ob Baja California, Sonora, Tamaulipas, San Luis Potosí, el norte de Hidalgo y Puebla, Morelos, Sinaloa, Nayarit, Jalisco, Michoacán, Guerrero, Oaxaca, Chiapas, Veracruz, Tabasco, Campeche, Yucatán yéetel Quintana Roo, náak tak 40 grados u yooxolil.

Ba’ale’ ku pa’atal xan ka k’áaxak cháak ti’ lu’umo’ob je’el bix Oaxaca yéetel Chiapas; ka yanak k’a’amkach ja’ yéetel iik’ ti’ Veracruz, yéetel wits’il tóos ja’ ti’ Puebla, Tabasco, Campeche, Yucatán yéetel Quintana Roo.
Beyxan ku tukulta’al yaan u k’a’amtal iik’ taak 50 kilómetros por hora ti’ Sonora, Chihuahua, Durango, Coahuila, Nuevo León yéetel Tamaulipas.

Tuláakal le je’elo’ táan u yúuchul yo’olal Frente Frío Número 43. Walkila’ ti’ yaan tu nojol lak’inil Golfo de México, uchak u náats’al xan jump’éel túumben sistema tu xamanil le noj lu’uma’, ts’o’okole’ táan u xa’ak’pajal jump’éel yéetel zona de inestabilidad yaan tu lu’umil Coahuila.

Tia’al u péetlu’umil Baja California ku tukulta’ale’ yaan u p’áatal mantats’ nooyok, kex tumen ooxol, yéetel iik’e’ yaan u na’akal ichil 15 tak 30 kilómetros por hora, ts’o’okole’ je’el u na’akal tak 50 kilómetros por hora jáal k’áak’náab.

Tu péetlu’umil Yucatán yaan u ye’esik súut man súutuk nookoyil, ts’o’okole’ ma’ xan ka k’áaxak cháaki’, ba’ale’ mantats’ kéen yanak jach ooxol. Yaan u yantal iik’ ichil 15 tak 30 kilómetros por hora, yéetel tu jáal k’áak’náaabilo’ob Quintana Roo yaan u na’akal tak 40 kilómetros por hora.

__________________________________________

[b]Calor[/b]

El Servicio Meteorológico Nacional (SMN) alertó que una ola de calor que inició ayer por la tarde afectará la mayor parte del país durante lo que resta del presente mes.

El organismo señaló ayer en su reporte general sobre el estado del tiempo que “A partir de la tarde del jueves, y hasta el sábado 29 de abril, se prevé una ola de calor que afectará gran parte del territorio nacional”.

La Península de Yucatán registrará cielo parcialmente nublado, posibilidad de lloviznas, ambiente muy caluroso y viento del este y sureste de 15 a 30 kilómetros por hora con rachas superiores a 40 kilómetros por hora en las costas de Quintana Roo.