de

del

K'iintsil
Oochel: Ap
La Jornada Maya

Madrid, España
Jueves 21 ti' marzo, 2020

Óoli’ ti’ tuláakal u lu’umilo’ob yóok’ol kaab tu’ux ku síijil chak ik’alo’obe’, ts’o’ok yila’a iik’o’ob ku jaats’o’obe’ ts’o’ok u jach k’a’amtalo’ob, beey úuchik u chikbesa’al ti’ jump’éel túumben xak’al xook beeta’ab tumen Administración Nacional Océanica y Atmosférica (NOAA, yóok’lal bix u k’aaba’ ich inglés) ku meyaj tu lu’umil Estados Unidos ichil jump’éel múul meyaj tu beetaj yéetel Universidad de Wisconsin-Madison, úuchak u xak’alta’al óoli’ ka’ak’aal satelital oochelo’ob jóok’sa’an ti’ le chak ik’alo’obo’.

Jump’éel planeta táan u jach chokojtale’ je’el u beetik u k’a’amchajal iik’o’obe’. Yéetel u yáantajil jump’éel nu’ukbesaj beyxan yéetel u na’atajil ba’ax ts’o’ok u yojéelta’al ti’ física atmosférica, j-ila’ab ku núup’ul tuukul yéetel ba’ax ku tukulta’al ti’ ba’ax je’el u yúuchul le ken yanak ooxol je’el bix le yaan to’on walkila’, beey tu ya’alaj James Kossin, aj xak’al xook ku meyaj ti’ NOAA, ti’ u noj najil xook Universidad de Wisconsin-Madison yéetel juntúul ti’ u yuumil xak’al xook beeta’ab. Ti’ jts’a’ab k’ajóolbtil ti’ u pik’il ju’unil Proceedings, ku jóok’sa’al tumen Academia Nacional de Ciencias de Estados Unidos.