de

del

Jairo Magaña y Lorenzo Chim
Oochel: Tomada de web
K'iintsil

San Francisco de Campeche
Martes 19 ti' mayo, 2020

Te‘e k‘iino‘oba‘ yóok’lal mina’an cháak táan u k’áaxal tu noojol chik’inil u lu’umil Méxicoe’, táan u bin u sa’ap’al kex u 80 por cientoil u ja’il -yaane’ beey sijnalo’ob yaan uláak’o’obe’, beeta’an tumen wíinik, ts’o’okole’ jayp’éel ti’ le je’elo’obo’ úuch beetako’obi’- ichil u k’áaxil Calakmul, beey úuchik u yojéelta’al

ka’aj beeta’ab xaak’alilo’ob tumen Dirección de la Biósfera de Calakmul. Máax táan u jo’olbesik biósfera walkila’, José Zúñiga Morales, tu tsolaj le ja’ ku yantal te’e k’áaxo’,
jach k’a’anan ti’al u kuxtal tuláakal ba’al yaan te’elo’, tumen ti’ u ja’ cháak ku tséentikubáajo’ob wa ti’ uláak’ ba’alo’ob je’el bix chak ik’alo’ob wa

k’a’amkach cháak, ba’ale’ tu k’áaxil Calakmule’, ts’o’ok u máan wakp’éel ja’abo’ob ma’ k’áaxak ja’i. Ts’o’ok u yojéelta’ale’, táan u p’áatal mina’an ja’ ti’ Zoh-Laguna, Las Carolinas, La Valeriana yéetel Alvarado, beyxan ti’ u áak’alil Xpujil.