de

del

Joana Maldonado
Oochel Juan Manuel Valdivia
K'iintsil

Quintana Roo.
Jueves 12 ti' marzo, 2020.

Ichil le maanal 3 mil u túul aj meyaj k’abo’ob yaan ti’ u tsool ts’íibil u lu’umil Quintana Roo, óoli’ u 85 por cientoile’ ko’olel, ts’o’okole’ ti’ le je’elo’oba’, u chúumukile’ ti’ kaja’an tu noj kaajil Felipe Carrillo Puerto, yéetel táaka’ano’ob ichil le mil 200 u p’éel markaob ts’íibta’an u k’aaba’ob tu táan Secretaría de Desarrollo Económico (Sede), mola’ay ku kaxtik ka yanak u muuk’ koonol ku beeta’al te’e lu’uma’, le beetike’ ts’o’ok u k’a’aytal yaan u beeta’al Congreso artesanal de Quintana Roo ichil u k’iinil 20 tak 22 ti’ marzo.

Ichil ba’ax jeets’el ti’ Padrón de Productores Artesanales much’a’an tumen Sedee’, walkila’ ts’o’ok u xo’okol yaan 3 mil 123 u túul aj meyaj k’abo’ob ti’ le lu’uma’. Ojéelta’an xane’ ku beeta’al jejeláas meyajil k’abo’ob ti’ 135 u p’éel méek’tankaajo’ob ti’ le noj lu’uma’, yéetel u 78.5 por cientoile’ ti’ yaan tu kaajil Felipe Carrillo Puerto, José María Morelos, Lázaro Cárdenas yéetel Tulum.

U ya’abil aj meyajo’obe’ beey u kaxtik u yo’ocho’ob yéetel u taak’ino’ob. Beyxane’, Sedee’ ku ya’alik suukchaj u meyajta’al che’, fibra béejetal, nook’ yéetel u jejeláasil ba’alilo’ob k’áak’náab.

Beey túuno’ 80 por ciento ti’ máaxo’ob ts’íibta’an u k’aaba’ te’e tsool ts’íibo’ siijilo’ob ti’ maaya kaaj yéetel u yalabilo’ ti’ yanchajo’ob táanxel lu’umo’ob, ts’o’okole’ yaanal nu’ukulo’ob xan ku meyajta’al yéetel yaanal bix u beeta’al, ba’ale’ ts’o’ok xan u kaniko’ob ba’al ti’ k lu’umil.

Beyxan ti’ jump’éel k’a’aytajil tsikbal beeta’ab tumen máax jo’olbesik Sede, Rosa Elena Lozano Vázquez tu k’a’aytaj u beeta’al Congreso artesanal ti’ le noj lu’umo’, tu kaajil Tulum, tu’ux yaan u beeta’al táayeres, e’esajilo’ob, jaanalilo’ob, óok’ot, paax yéetel balts’am.