de

del

Foto: Gobierno del Estado

Ikil u kaxta’al u kaláanta’al kaaj tumen yaan u jaats’ u chak ik’alil Grace tu péetlu’umil Yucatáne’, jets’a’ab tumen Coordinación Estatal de Protección Civil (Procivy) ma’ táan u yantal mix jump’éel meyaj ti’ kúuchilo’ob koonol yéetel je’el ba’ax mola’ay tu’ux yaan meyaj ti’ le péetlu’uma’. Chéen le yaan u yil yéetel u kaláanta’al kaaj, u toj óolal wíinik yéetel próotexioon sibil kun meyaj.

Úuchik u beeta’al u múuch’tambalil Grupo de Coordinación Operativa jok’a’an ti’ Consejo Estatal de Protección Civil, jo’olbesa’ab tumen u jala’achil le lu’uma’, Mauricio Vila Dosal, a’alabe’ yaan u ch’a’ajolta’al meyaj suuk u beeta’al chéen wa ila’ab yaanal bej ken u ch’a’a le iik’o’, wa ku yéemel u muuk’. Le beetik ma’ xaan wa sáamal kéen láaj k’éexek ba’al tuka’atéen.  

 

También te puede interesar: 'Grace': Instalan en Mérida Consejo Municipal de Protección Civil

 

Tak walkila’ ku tukulta’ale’ ik’e’ yaan u jaats’ ichil u kaajil Chemax, Saki’, Chichimilá yéetel Tikxcacalcupul, kéen u chuk láas 8 ja’atskab k’iin. Ts’o’okole’, tukulta’ane’ yaan u jóok’ol tuka’atéen ti’ le lu’uma’, kex láas 6 u chíinil k’iin, tu baantail Celestún, ba’ale’ u yiik’ale’ yaan u ch’éenel u yu’ubal tak tu k’iinil viernes 20.

Le beetik jala’ache’ tu k’áataj ka láaj líik’sa’ak ba’ax k’a’abéet u beeta’al ti’al u kaláanta’al kaaj beyxan u ba’alumbáaj. A’alabe’ yaan u jach ch’úukta’al u beel le iik’o’ yéetel tu k’áataj ka úuchuk múul meyaj yéetel uláak’ mola’ayo’ob ti’al u ts’aatáanta’al u kuxtal wíinik yaan te’e lu’uma’.  

Máax jo’olbesik Coordinación Estatal de Protección Civil (Procivy), Enrique Alcocer Basto, tu ya’alaje’ ts’o’ok u yila’al najmal u ts’aatáanta’al 29 u p’éel méek’tankaajo’ob, ba’ale’ le je’elo’ ma’ u k’áat u ya’al wa tuláakal máak unaj u kaláantikubáaji’. Ichil le ila’ano’ob tu’ux yaan u jaats’e’ ti’ yaan Celestún, Chikindzonot, Chankom, Chacsinkín, Yaxcabá, Tzucacab, Chichimilá, Tixcacalcupul, Ticul, Sacalum, Peto, Oxkutzcab, Opichén, Tekom, Mayapán, Maní, Mama, Tekax, Santa Elena, Halachó, Muna, Hunucmá, Teabo, Cantamayec, Maxcanú, Tekit, Tixméhuac, Tahdziú yéetel Sotuta.

Ka tu chukaj láas 4 u chíinil k’iin jo’oljeake’, iik’e’ k’uch tak káategorya 1, ts’o’okole’ ti’ yaan ka’ach 527 km tu noojol-lak’inil Chan-Chimilá, Chikindzonot. Tu beetaj u káajal k’a’amkach cháak tu yáak’abil jo’oljeak jueves, tu lak’inil yéetel tu noojolil le lu’uma’, ts’o’ojole’ ti’al bejla’e’ láayli’ beey kun máan k’iin tu lak’inil, noojol, chúumuk yéetel xaman-lak’in le lu’uma’. U chichil iik’e’ tukulta’an u jaats’ 80 km/h. 

Le beetike’, ts’o’ok u p’a’atal tu beel áalbergues ti’al kaaj wa tumen ka k’uchuk k’a’abéetchajale’, tu’ux ts’a’ab xan ba’ax unaj u yantal ti’al u kaláanta’al kaaj ti’ u pak’be’en k’oja’anil Covid-19.

Tu súutkil úuchik u t’aan Juan Ángel Mejía Gómez, máax chíikbesik u kúuchil Comisión Nacional del Agua (Conagua), tu ya’alaje’ wa ka k’a’abéetchajak ti’ kaaje’ yaan u meyaj nu’ukulo’ob je’el bix póotabilisadoras, u boombal u yantal u muuk’il meyaj yéetel kis buuts’o’ob. Beyxan mantats’ kéen p’i’isik bix u bin u ka’antal ja’ yáanal lu’um.

Máax beetik u súuperintendenteil División Peninsular ti’ u mola’ayil Comisión Federal de Electricidad (CFE), Capi Madera Gil, tu ya’alaje’ láayli’ ts’o’ok u líik’sa’al nu’ukulo’ob yéetel meyaj máak ti’al u séeb ts’a’abal sáasil tuka’atéen wa ka k’uchuk xóot’ol te’e tu’ux kun jaats’ le iik’o’. Ba’ale’ tak walkila’ ma’ je’ets’ek wa yaan u yantal u xo’ot’ol sáasil te’e péetlu’umila’. 

Jala’ach Vila Dosal, tu k’áataj ti’ kaaj ka u jach u’uy mantats’ ba’ax bejil ku ch’a’ak le iik’o’, ti’al u páajtal u kaláantikubáaj máak tu beel. 

U Kóomandanteil 32 Zona Militar, General de Brigada, Francisco Miguel Aranda Gutiérrez, tu ya’alaje’, ich múul meyaj káaj u beeta’al yéetel X Región Militare’, túuxta’ab máakinaria yéetel ba’alo’ob k’a’abéet tak tu kaajil Saki’, beyxan ti’ u méek’tankaajilo’ob le noojolo’.

Tu ts’ooke’, máax jo’olbesik Centro de la Secretaría de Comunicaciones y Transportes (SCT), Luis Manuel Pimentel Miranda, tu ya’alaje’ yaan u meyaj 95 u túul íinjenieros, 40 u túul u íinjenieroil mola’ayo’ob, beyxan 200 u túul máak ti’al u xak’alta’al yéetel u yutskíinsa’al najo’ob wa kúuchilo’ob, tu’ux kun k’a’abéetchajal p’el u máan le iik’o’.

Te’e múuch’tambal beeta’abo’, táakpaj kóontraalmiranteil Sergio Reyes Rodríguez, máax jo’olbesik Estado Mayor de la Novena Zona Naval; Kómisarioil Francisco Díaz González, u Kóoordinadoril le lu’uma’ ti’ Guardia Nacional; u séekretarioil Desarrollo Social, Roger Torres Peniche; u séekretarioil Seguridad Pública, Luis Felipe Saidén Ojeda; yéetel Káapitan de Altura Miguel Ángel Martínez Hernández, Capitán Regional ti’ u k’áak’náabil Progreso, ichil uláak’o’ob. 

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan