Ka’a jaats jóok’sa’abij; tu yawate’ ku yu’ubal ¡justicia, justicia!, tu’ux táakpaj kex mil 200 u túul ko’olel jo’oljeak martes, tu kaajil Cancún, ti’al u k’a’ajsa’al U K’iinil Ko’olel, yéetel ti’al u chíikbesa’al xma’ keetil kuxtal yaan, beyxan péech’ óol ku yantal yóok’olo’ob sáansamal, kex tumen yaan ba’alo’ob ts’o’ok u chíimpolta’al ti’al u yantal keetil.
Yáax jaats jóok’e’, páayt’anta’ab tumen u múuch’kabil Furias Violetas, yéetel ti’ káaj tu kilomeetroil seeróo u baantail otelo’ob yaan Cancún, ts’o’okole’ tu ch’a’aj u biinbal tak tu noj bejil Bonampak, tak tu bejil Cobá, ka’aj je’elo’ob tu glorietail Ceviche, tu’ux jts’a’ab u k’aaba’ loobilaj wíinik ti’ jayp’éel chíikulalo’ob ts’a’aban te’elo’.
Te’e múuch’a’ chéen ko’olel táakpaji’, kex 200 u túulal, ts’o’okole’ te’e súutuk xano’, jt’a’an u k’aaba’ máaxo’ob kíinsa’ab tu ja’abil 2021, yéetel jaytúul ko’olele’ tu tsikbaltajo’ob bix úuchik u loobilta’alob tu najilo’ob xook, wa tu’ux ku meyajo’ob, wa tak ichil u láak’tsilo’obi’. Ka’aj ts’o’oke’ tu ch’a’aj u bino’ob tu táan Ayuntamiento de Benito Juárez, tu’ux ch’a’ajolta’ab líik’sajil t’aan tumen uláak’ múuch’il ko’olel.
También te puede interesar: Multitudinarias marchas en Cancún por el 8M
Te’e ka’a múuch’a’, táakpaj ko’olel yéetel trans ko’olel xan. Ti’ káaj Malecón Tajamar, yéetel xíimbalta’ab u noj bejil Bonampak tak tu bejil Tulum, ts’o’okole’ ti’ je’elo’ob láayli’ te’e monumentoo’, tu’ux bona’ab xan u jeel ba’alo’ob, yéetel xo’ok jets’ t’aan ts’íibta’ab tumen le 17 u p’éel múuch’kabilo’ob beet le páay’taano’.
“Páayt’aane’ ku beeta’al ti’al u chíikbesa’al u jejeláasil ko’olelon, ko’one’ex t’anik ko’olelo’ob yaan ti’ discapacidad, máasewalo’ob, xlo’obayano’ob, mejen xch’úupalalo’ob, tumen loobilaje’ ku lúubul tak óok’ol yéetel chéen ja’alil beey muuch’lilo’on kun béeytal kk’exik ba’al”, tu tsikbaltaj Silvia Chuc, juntúul máax táakpaji’.
Te’e súutuko’, k’a’ajsa’ab ko’olel kíinsa’an, loobilta’al yéetel bix u “ta’akal” tumen jo’olpóopo’ob le ba’ax ku yúuchula’; beyxan a’alab ma’ táan u chúukpajal meyaj ku beeta’al te’e Legislativoo’, tumen ma’ yanak utsil ba’alob ti’al u páajtalil ko’olel, je’el bix u béeytal u yéensik paal xma’ si’ipili’.
Beye túuno’, tu kaajil Tulume’, beeta’ab xan líik’saj t’aan, tu’ux táakpaj ichil 150 yéetel 200 ko’olel, tu’ux t’ana’ab u k’aaba’ máaxo’ob luk’sa’ab u kuxtal, je’el bix Victoria Salazar, juntúul ko’olel síij El Salvador, ba’ale’ kíinsa’ab te’e kaajo’, ts’o’okole’ tu ts’o’okbal le winala’ yaan u chukik junja’ab kíinsa’ak.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
