Walkila’ ojéela’an, yóok’lal u mokt’aanilo’ob ti’al ma’anal ixi’im beeta’an tak julio ti’ le ja’aba’, u tojol le ixi’imo’ tu ts’o’oksaj le k’iina’ ikil táan u tojoltik 8.07 doolarées u estadunidenseil fáanega -jump’éel bix suuka’an u p’i’isil ba’al je’el bix i’inajo’ob-, u asab ko’ojol ts’o’ok u yantal lik’ul u winalil septiembre ti’ u ja’abil 2012.
U mola’ayil Organización de Naciones Unidas para la Alimentación y la Agricultura (FAO) tu ts’áaj k’áajóoltbile’, ti’al u káajbal u winalil abirle’, u tojol janabe’enba’alob yóok’ol kaabe’ k’ucho’ob tak tu jach ko’ojil, lik’ul u ja’abil 1990, úuchak xan u jach ko’ojtal u tojol aseeites béejetales yéetel serealo’ob, le u ts’ook ba’ale’ “u ya’abile’” úuch yóok’lal ba’ateltáambal táan tu lu’umil Ucrania.
“Le bix táan u ch’éenel u jóok’sa’al konbil ixi’im ku beeta’al Ucraniae’ táan u beetik u talamtal ba’al ti’ u jeel lu’umo’ob yóok’ol kaab, ts’o’okole’ míin je’el xan u beetik u p’áatal beey táan u bin u na’akal u tojol le ixi’imo’”, beey tu ya’alaj Jack Scovile, ajxak’al ichil u mola’ayil The Price Futures Group.
Ichil uláak’ ba’ax tu ya’alaj Scovilee’, ma’ táan u talamtal ba’al chéen yóok’lal ba’ateltáambal wáak’ tu lu’umil Ucrania, tumen máaxo’ob ts’áako’ob u taak’inil u pa’ak’al ixi’ime’ táan xan u yu’ubiko’ob ba’ax tuukul meyajil yaan ti’ estadunidenseil kolnáalo’ob ti’al xan u pak’iko’ob ixi’im.
Beey túuno’, uláak’ ba’ax tu ya’alaj FAOe’, le bajux ku tojoltik serealo’obe’ ti’al u winalil marzoe’ ti’ yanchaj u promeedyoil ichil 170.1 puuntos, kex 17.1 por siientoi maanal ti’ le winal máan aanteso’, ts’o’okole’ le je’elo’ leti’ u jach ko’ojil ts’o’ok u yantal ichil tuláakal le ja’abo’ob ts’o’ok u yantal, lik’ul u ja’abil 1990.
U mola’ayil ONUe’ tu ya’al Rusia yéetel Ucraniae’ noj lu’umo’ob suuka’an u meyajtiko’ob, u pak’iko’ob yéetel jóok’siko’ob koonbil triigóo, sebaadáa wa ixi’im; ts’o’okole’ ku béeykunsik u koniko’ob tu juunalo’ob u 52 por siientoil u aaseiteil jíirasol ku k’a’abéetchajal te’e yóok’ol kaabo’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
