Tu yáax ka’ap’éel winalo’ob 2022e’, le beyka’aj xuup ku beetik México ti’al u manik i’inajo’ob suuk u jaanta’ale’ ya’abchaj yóok’ol u 27 por siientoil wa ku ke’etel yéetel le beyka’aj xu’up láayli’ te’e k’iino’oba’, ba’ale’ ti’ le ja’ab máaniko’.
Ajxaak’alo’obe’ ku ya’aliko’ob le je’ela’ táan u yúuchul yóok’lal ba’atel yaan ichil Rusia yéetel Ucrania, ka’ap’éel ti’ u noj lu’umilo’ob yóok’ol kaab konik le ba’alo’oba’.
U ko’ojtale’ chéen p’el u chíikulal ba’atel káaj 24 ti’ febrero, tumen jach séeba’an úuchik u chíikpajal u ko’ojtal graanos yéetel féertilisaantes, tumen Rusia beetik u ya’abil le je’eloba’.
Ichil ba’ax chíikbesa’an tumen Banco de México (BdeM), tu winalil enero yéetel febrero ti’ le ja’aba’, u noj lu’umil Méxicoe’ tu manaj i’ixim, triigo, áaroz, káafe yéetel bu’ul; ba’ale’ yóok’lalo’obe’ yanchaj u manik mil 255 miyoonesil dólares, le je’ela’ ku ye’esike’ yanchaj u bo’ota’al u maanalil 268 miyoones wa ku ke’etel yéetel le 986 miyoonesil dolares bo’otchaj láayli’ te’e winalo’obo’ ba’ale’ tu ja’abil 2021.
Beey túuno’, Grupo Consultor de Mercados Agrícolas (GCMA), tu ya’alaj yóok’lal ba’atel yaan te’e noj lu’umo’obo’, ko’ojchaj 31 por siiento u tojol triigo, tumen ku bo’ota’al 427 dólares yóok’lal jump’éel tonelada, ka’alikil ixi’ime’ ko’ojchaj 24 por siiento, tumen ku bo’ota’al 321 dólares yóok’lal.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
