de

del

Yaan ka’a táakbesa’al xoknáal jóok’sa’ab Uacam úuchik u k’exik u wíinkilal

Uacam deberá reincorporar a alumna expulsada por su cambio de género
Foto: Jairo Magaña

Leti’e’ ma’ jela’an u yu’ubik u t’a’anal Victoria wa Sergio Salas, ba’ale’ u ki’imak óolale’ ku taal tumen u’uyab u t’aan yóok’lal ba’ax úuch yéetel u noj najil xook Facultad de Medicina de la Universidad Autónoma de Campeche (Uacam), le beetike’ yaan u yantal u jeel táakbesa’al u k’aaba’ te’el najil xook tu’ux yaan ka’acho’, ba’ale’ kéen beeta’ake’ yaan u chíimpolta’al u wíinkilal yéetel u yóol ko’olel, beey úuchik u ya’alal tumen Consejo Universitario.


Victoria Salas tu ya’alaje’, káaj u talamchajal ba’al ti’al u ja’abil 2012, tu k’iinil tu beetik u xjo’olpóopol Adriana Ortiz Lanz, tumen káaj u bin najil xook yéetel u chowak tso’otsel u pool, beyxan u nook’il ko’olel; yanchaj u p’atik xook tu k’iinil ts’o’ok u yokol meyaj Gerardo Montero, tumen tu k’a’abéetkunsaj u ju’unil ts’akyaj ma’ jaajtaki’, tu tsikbaltaj.
“Ma’ béeychaj u ye’esal wa jaaj ba’ax a’alabo’, chéen u k’áato’ob u jóok’se’enob ka’achij, tumen te’el k’inako’obe’ ma’ uts u yila’al máax ku jelbesik u wíinkilal, le beetik jóok’sa’aben te’el najil xooko’, kex tumen ma’ tin beetaj mix ba’al ti’ mix máaki’, yéetel tak in wéet xooko’obe’ uts t’aanajo’ob tin wóok’lal”, tu tsikbaltaj. 

 

También te puede interesar: Uacam deberá reincorporar a alumna expulsada por su cambio de género
 

Kex “ma’ séeb” káaj u xooki’, tumen ts’o’ok u chan xuulta’ale’, káaj yéetel u k’aaba’il Sergio Salas, ba’ale’ tu ya’alaje’ tu yóotaj u xok fisioterapia, ts’o’okole’ áanta’ab tumen u yéet xooko’ob ti’al u kanik páats’, beyxan meyajnaj ti’ spa, le beetik tu yóotaj u jach jan bix u beeta’al le teraapiaso’, chéen ba’axe’ ma’ tu tukultaj ba’ax kun taal tu paachi’, mix xan kéen u ye’es máax leti’, tu tsikbaltaj.


“Ma’ in p’eek in t’a’anal Sergioi’, wa Victoria, tumen leti’ in k’aaba’ tu táan kaaj, u jaajile’ chéen u k’áat utsil yantal, ma’ k’uuxinaja’aneni’, mix xan u p’eek mix jump’éel k’aaba’i’, ts’o’okole’ láayli’ xan beey u yúuchul yéetel in ju’unilo’obi’, in wojel máaxeni’, in wojel tu’ux in taal yéetel ba’ax in k’áat. Chéen in k’áat in ts’o’oks ba’ax tin káajsaj, le beetik kéen ka’a oojken xooke’ yaan in ts’aatáantik u tak poolil loobilaj”, tu ya’alaj.


Leti’e’ síij tu kaajil Champotón, ts’o’okole’ walkila’ ku chíikbesik LGBTTTI kaaj tu kaajal, ba’ale’ yéetel áantaje’ béeychaj u t’aan yéetel juntúul jo’il áabogadóo, ti’al u béeytal u yila’al ba’ax kun beeta’al yéetel ba’ax úuch ti’. Ts’ook t’aan yóok’lale’ k’uch ti’al u káajbal junio, le beetik páatchaj xan u káajsik u yilik u ju’unil ti’al u suut xook Facultad de Enfermería y la de Medicina, jo’olbesa’an tumen José Abud Flores.


Ba’ale’ “yaan u yantal in jeel káajal, tumen xook kin beetik ka’ache’, jela’an ti’ le yaan bejla’o’, ts’o’okole’ ma’ in wojel wa je’el u ch’a’abal ten le ts’o’ok in yáax beetiko’, wa yaan in káajal te’el tu’ux p’áateno’, ba’ale’ ts’o’ok u káajal kpéek yéetel “, tu ya’alaj.


Leti’ túune’, tu ts’áaj u kuuch Josefa Pérez Olivares, máax jo’olbesik Facultad de Enfermería te’e k’inako’ob, tu’ux táan xan u beetik u rektoril Gerardo Pérez Montero, tumen ma’ chúukpaj u yóol u beetik ba’ax k’a’abéet ti’al ma’ u seen a’alal ba’al ti’ yóok’lal bix u wíinkilal. 

 Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan