Cozumele’ ma’ chéen k’iin mix k’áak’náabi’, yaan u jejeláasil miatsilo’obi’. Le beetike’ ka’alikil u kaxta’al bix u jejeláaschajal xan ba’ax ku beeta’ali’, u Ayuntamientoil le kaajo’ ts’o’ok u betik uláak’ mejen múuch’o’ob táan u meyajtiko’ob turismo alternativo, éekoturismo, turismo deportibóo, ts’o’okol beel yéetel noj múuch’tambalo’ob, chéen ba’axe’ walkila’ táan u jach ts’aatáanta’al áastronomía. Le beetik walkila’, táan u ch’a’ak u muuk’ ba’ax k’aaba’inta’an beey turismo astronómico.
“Walkila’ táan u meyajta’al le ku k’aaba’tik turismo astronómico ti’al u yantal máak k’uchul Cozumel, tumen ichil ba’ax tsikbalta’an tumen u ajmeyajilo’ob plaanetaryoe’, le peteno’ jump’éel no’ojan kaaj ti’al u cha’antal u jéechkabil ka’an, tumen ma’ jach ya’ab sáasilkunsik kaaji’”, tu tsikbaltaj Badith Sleme Flores, máax jo’olbesik turismo yéetel desarrollo económico tu kaajil Cozumel.
También te puede interesar: U cha’antal ka’an, uláak’ ba’ax yéetel ku kóolal ajxíinximbalo’ob tak tu petenil Cozumel
Beey túuno’, leti’e’ tu k’a’ajsa’aje’ u ya’abil máaxo’ob ku k’uchulo’ob xíimbal te’e kaajo’, ku k’uchulo’ob ti’ kruseeróo, ba’ale’ táan u kaxta’al uláak’ túumben ba’alob je’el yáantaj u mu’uk’ankúunsa’al u meyajil turismo.
Beyxan, tu ya’alaje’ táan u kaxta’al u mu’uk’ankúunsa’al meyaj tu’ux ku yila’ale’ yaan u yuumil, ba’ale’ táan u kaxta’al tu’ux je’el u béeytal u beetchajale’, tumen ts’o’ok u yila’ale’ jach je’el u konchajale’, ts’o’okole’ je’el u beetik u p’áatal máak jayp’éel k’iino’ob te’e kaajo’.
“Ajxíinximbalo’obe’ ku p’áatal kéen u yil yaan ba’ax ku kaxtik; to’one’ táan k-ilik kmeyajtik ba’alob ti’al u beeta’al dée áak’ab, je’el bix: wa ka k’uchul a cha’antik ka’ane’, je’el u béeytal u beeta’al belaadáa, wa jump’éel ba’al beyo’, tumen beey ma’ jach táaj ya’ab sáasil yane’, je’el u béeytale’”, tu ya’alaj Sleme Flores.
Uláak’ ba’ale’, kúuchilo’ob no’ojantak ti’al le meyajo’oba’ naats’ yaniko’ob ti’ le tu’ux ku k’uchul wenel máako’, “ma’ k’a’abéet u náachtal máaki’. Táan k-kaxtik u nu’ukil kbeetik”.
U jaajile’, walkila’ uts u bin ti’ u meyajil turismo, tu ya’alaj, ba’ale’ u ya’abil máaxo’ob ku taalo’ob Playa del Carmen tak Cozumele’ ma’ táan u p’áatalo’ob wenel te’elo’, chéen u súutul ku k’uchulo’ob, tu tsikbaltaj.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
