U seen ko’ojtal u tojol bak’e’, ku yúuchul tumen táan u ko’ojtal uláak’ ba’alob, le beetike’, tu merkaadoil San Benitoe’ ts’o’ok u ch’éenel u jach ma’anali’, beey a’alab tumen ajkoonolo’ob ku meyajo’ob te’elo’. Ti’ le ts’ook ka’ap’éel winalo’obo’ leti’obe’ ts’o’ok u yilko’ob ema’an tak 4 por siientoil ti’ le koonol suuk u beetiko’ob ka’achij, tumen máake’ walkila’ chéen u yalabil le bak’ ku maniko’, ma’ tu manik u kiiloil, tu ya’alajo’ob.
Jayp’éel k’iino’ob paachile’, máax jo’olbesik Cámara Nacional de Comercio en Pequeño (Canacope) tu péetlu’umil Yucatán, Jorge Cardeña Licona, tu ya’alaje’ maanal u 65 por siientoil yukatekoilo’obe’ ma’ táan u páajtal u manik u jach p’íitil janabe’enba’al k’a’abéet u yantal ti’ ti’al u kuxtal, tumen tuláakal ba’al tu ko’ojtal, yéetel tu ya’alaje’ ma’ chika’an ti’ wa yaan u ch’éenel u na’akal u tojol ba’ali’.
También te puede interesar: Alza en el precio de carnes afecta ventas en el mercado San Benito
Salvador Quintal Arrocha, máax jo’olbesik Alianza de Tablajeros y Abastecedores de Yucatán, tu tsikbaltaje’ u bak’el k’éek’ene’ ts’o’ok u ko’ojtal 20 pesos ichil ka’ap’éel winalo’ob, tumen ka’ache’ u kiilo’oile’ ku tojoltik 90 pesos, ba’ale’ walkila’ ts’o’ok u náakal 110. Ka’alikil u bak’el wakaxe’ walkila’ ku tojoltik 145 pesos u kiloil, ba’ale’ ka’ache’ 116 pesos ku tojoltik; ts’o’okole’ tu ya’alaj ma’ jach yaan le bak’o’, le beetik ku ko’ojtal xan. Quintal Arrocha tu ya’alaje’ ts’o’ok u ko’ojtal i’inajo’ob yéetel u yo’och k’éek’en, wakax yéetle u jeel ba’alob, le beetik ku ko’ojtal bak’. U bak’el kaaxe’ leti’e’ ma’ jach ko’ojo’, tumen 60 pesos u kiiloil, ba’ale’ ka’ache’ ku tojoltik 45 pesos.
“Ka’ache’ yéetel 100 pesos je’el u manik máak u yo’och bak’e’, ba’ale’ walkila’ ma’ tu chúukpajal”, tu ya’alaj. Ts’o’okole’ yóok’lal xan u pak’be’en k’oja’anil Covid-19e’ ya’abach lokalo’obe’ p’ata’abo’ob tumen ch’éen u koonol máaki’, walkila’ chéen wa ba’ax k’iin ku yúuchul koonoli’ tumen yaanal ba’ax ku meyajtik máak
Kex beyo’, meerka’ado’obe’ láayli’ ma’alob u yila’al ti’al u ma’anal janabe’enba’alob k’a’abéet ti’ wíinik ti’al u tséentikubáaj, tumen maas ma’ ko’oj wa ku ke’etel yéetel le ku ko’onol ti’ uláak’ nukuch kúuchilo’obi’, beey tu tsikbaltaj Carlos Koyoc Uribe, máax jo’olbesik Unión de Locatarios del Mercado San Benito.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
