Ikil táan u yáalkab Semana Mundial de la Lactancia Materna, káaj tu yáax k’iinil agosto yéetel yaan u ts’o’okol tak tu k’iinil 7e’, xts’akyaj Iraira Irasem Rodríguez, máax jo’olbesik Pediatría del Hospital de Gíneco Obstetricia No. 7, ichil u mola’ayil Instituto Mexicano del Seguro Social (IMSS), p’aatal tu noj kaajil Cancúne’, tu tsikbaltaj jayp’éel ti’ le utsil ba’alob ku taasik tu kuxtal mejen paalal u chu’ucho’ob, tumen leti’e’ yáax báakuna ku ts’a’abal ti’obo’.
“Ku mu’uk’ankúunsik u wíinkilalo’ob, tumen ku ts’a’abal ti’ob áantikuerpos, ti’al ma’ u séeb tsa’ayal k’oja’anil ti’ob je’el bix wach’ nak’il, se’en, u k’oja’anil oot’el, ch’ujuk wiix, polokil, chak se’en yéetel tak leuseemia, ts’o’okole’ ku beetik u jach núupul ko’olel yéetel u paalil chéen p’el u síijil”, tu ya’alaj Irasem Rodríguez, ti’ jump’éel tsikbal tu beetaj tu táan yo’om ko’olelo’ob, beyxan ko’olel táan u ts’áak chu’uch yéetel xmeyajo’ob ti’ le kúuchil ts’akyajo’.
Beyxan, tu tsikbaltaje’, kéen u ts’áaj chu’uch juntúul ko’olele’, láayli’ u beetik uts ti’ leti’, tumen ku p’íitchajal u sajbe’entsil u tsa’ayal ti’ u ts’unusil iim yéetel tu obaaryos, je’el bix xan ma’ táan u jáan tsa’ayal diaabetées yéetel ku ch’éensik u jach polokil ko’olel.
También te puede interesar: Leche materna, la primera vacuna que recibe un recién nacido: IMSS QRoo
U xts’akyajil Seguro Sociale’ tu ya’alaje’ tu kúuchil Hospital de Gineco Pediatría No. 7, ti’ u kaajil Cancúne’, jóok’sa’an jump’éel kúuchil ti’al u páajtal u yokol ko’olel u ts’áaj chu’uch, ti’al beyo’ u péektsila’al ichil máaxo’ob ku bino’ob yéetel ku meyajo’ob te’elo’, yéetel táant u yantal u chaampalo’obe’, ka u tséento’ob jach chéen yéetel chu’uch tak wakp’éel winal síijko’ob.
Kúuchil ti’al u ts’a’abal chu’uche’ kaláanta’an tu beel, cho’an je’el bix unaje’ yéetel ku páajtal u bin ko’olel táan u tséentik u paalal yéetel u chu’uch, beyxan ti’al kéen k’a’abéetchajak u pots’ik wáaj u ts’aatáantik le leecheo’, tumen je’el u yáantalo’ob tumen u xmeyajilo’ob le kúuchilo’; leti’ob biinsik leeche ti’ jump’éel kúuchil tu’ux ku líik’sa’al, ti’al kéen yanak u tséenta’al paalal oksa’an te’e kúuchil ts’akyajo’.
Irasem Rodrígueze’ tu ts’áaj k’ajóoltbile’, u ajmeyajilo’ob toj óolal ti’ kúuchilo’ob ts’akyaje’ táakpajo’ob ichil u meyajil Lactatlón beeta’ab te’elo’, tu’ux yanchaj tse’eko’ob yéetel kaambalo’ob yaan ba’al u yil yéetel chu’uch, beyxan bix u yutsil tséenta’al chaampal tu beel.
“Kéen u yojéelt ko’olel yo’omchajane’, unaj u jach ts’aatáantik bix u bin u nojochtal le chaampal tu jobnelo’ yéetel bix u najmal u kaláantikubáaj leti’ yéetel u chaampalil. Kéen xi’iko’ob tu kúuchil ts’akyaje’ ti’ ku ya’alal ti’ob tuláakal ba’ax najmal u yojéeltiko’ob ti’al u beeta’al ba’al tu beel tumen le na’tsilo’ yéetel le taatatsil kun yantal u paalilo’”, tu ts’ook a’alaj xts’akyaj.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
