Úuchik u chíikpajal uláak’ waktúul máak tsaayal ti’ u k’oja’anil birueláa del mono tu lu’umil Yucatáne’, u mola’ayil Secretaría de Salud del Estado (SSY) tu ka’a páayt’antaj kaaj ti’al ma’ u náayal u yóol u kaláantikubáaj je’el bix najmale’, ti’al ma’ u ki’itpajal le k’oja’anila’.
Mola’aye’ tu ya’alaje’, yéetel le túumben ojéelta’ano’oba’, ts’o’ok u náakal 24 u túulal ti’ le péetlu’umo’. Beyxan, le túumben waktúul máako’oba’, yaan u ja’abilo’ob ichil 23 tak 53, yéetle kaja’ano’ob Jo’, Umán yéetel Kanasín. Tak walkila’, ma’ talamchajak ti’obi’, táan u ts’a’abal u ts’aakil ti’ob yéetel táan u ts’aatáanta’alo’ob tumen ts’akyaj, je’el bix jets’a’an najmal u beeta’al tumen u jala’achil u noj lu’umil México.
También te puede interesar: Yucatán registra seis nuevos casos de viruela del mono
Le beetike’, ti’al ma’ u ya’abta’al u pa’ak’al ich kaaje’, ku k’áata’al ti’ máak ka u ts’áaj u pixchi’, u p’o’ik mantats’ u k’ab yéetel u ts’áak u p’iisil u náats’al ti’ u jeel máako’ob, tumen u pa’ak’ale’ ku yúuchul kéen kóojok máak yéetel u tu’ux yaan u yajil le k’áak’ ku yantal tu wíinkilal máako’, beyxan yéetel ba’ax k’ajóolta’an beey gotículas respiratorias, je’el bix xan kéen ma’achak nu’ukulo’ob yéetel ba’alob tu’ux pak’a’ani’.
Beyxan, ku k’áata’al ti’ máake’ ka u jach ts’aatáant kéen u yu’ub wa ba’ax tu wíinkilal ka u ye’es leti’e’ k’oja’anilo’: ku ts’áak u chokwil yéetel ku yantal beey meken k’áak’ tu yoot’el máak tu jo’oloj ka’ap’éel k’iin káajak u chíikpajal. K’áak’e’, yaan bix u ye’esik leti’e’ k’oja’anilo’, tumen yaan u pujil wa u ja’il yéetel ku chaktal tu bak’pachil; asab nuuktak yéetel nonoj ti’ le ku yantal kéen tsa’ayak báariseeláa.
Uláak’ ba’alo’ob e’esik táan u tsa’ayal ti’ máake’, leti’ kéen yanak k’i’inam pool, yaayaj wíinkilil yéetel u yu’ubik máak ka’anan.
Wa ka k’uchuk yantal je’el ba’axak ti’ le ba’alo’oba’ tu wíinkilal máake’, ku k’áatal ka yanak u bin yiknal ts’ak yaj ti’al u xak’alta’al wa leti’, wa ma’. Beyxan u yantal u k’alikubáaj máak ti’al u ma’ u pak’ik ti’ u jeel wíinik.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
