Clara Zepeda
Ti’al u béeytal u yojéelta’al: máax beetik, beyka’aj ku beetik, ba’ax ku beetik, tu’ux ku beetik, bix u beetik, ba’ax yéetel ku beetik, ichil uláak’ ba’alo’obe’, ichil u k’áaxilo’ob Méxicoe’, chúunsa’ab jo’oljeak lunes, u meyajil Censo Agropecuario 2022, tumen u mola’ayil Instituto Nacional de Estadística y Geografía (Inegi); xookile’ yaan u ts’o’okol le 30 ti’ noviembre ku taala’.
Le meyaja’ ku tséentik 126 miyoonesil mexikoilo’ob, ts’o’okole’ ku ts’áak meyaj ti’ u 12 por siientoil kaaj yaan tu lu’umil México.
Ti’al u béeytal u beeta’al le meyaja’, yaan u k’a’abéetkunsa’al 2 mil 700 miyoonesil pesos, éejenta’ab tumen Cámara de Diputados ti’al u yúuchul meyaj ichil tuláakal u noj lu’umil México. Xookil ku beeta’ale’ táan u meyajta’al tumen ojéela’an u k’a’ananil u meyajta’al k’áax yéetel lu’um, yéetel tumen u 19 por siientoil najo’ob yaan tu lu’umil Méxicoe’ ku ch’a’ako’ob u taak’nil u náajalo’ob ti’ le je’ela’; chúumuk ti’ máaxo’ob kaja’ano’ob ti’ mejen kaajo’obe’ jatsa’ano’ob beey óotsil máako’ob, ts’o’okole’ ku k’a’abéetkunsiko’ob u nu’ukbesajilo’ob áantaj.
También te puede interesar: Arranca Inegi el Censo Agropecuario 2022
Beyxan, tu meyajil k’áax yaan u 4 por siientoil taak’in ku yokol yóok’lal ba’ax ku túuxta’al konbil táanxel lu’umo’ob; yéetel le meyajo’ k’a’anan ti’al u jéets’tukulta’al ba’ax k’a’abéet ti’al ma’ u jach loobilta’al yóok’ol kaab.
Jejeláas ‘Méxicos’
Tu súutukil k’a’ayta’ab káaj Censo Agropecuario 2022, Graciela Márquez, máax jo’olbesik Inegie’, tu ya’alaje’ tu noj lu’umil Méxicoe’ yaan ya’abach ‘Méxicos’, ba’ale’ tu meyajil k’áaxe’ ku jach chíikpajal.
“Ti’al u na’atal tu beel k’áaxe’, najmal u túulis tukulta’al paklan yanik éejidatario’ob, meyajnáalo’ob yéetel nojoch mola’ayo’ob; beyxan najmal u tukulta’al bix suuka’an u meyajta’al k’áax yéetel bix u kaláanta’al u meyajil kool”, tu tsikbaltaj Márquez.
Beey túuno’, Arturo Blancas, máax jo’olbesik Estadísticas Económicas ichil u mola’ayil Inegie’, tu ya’alaje’ ku tukulta’al tu noj lu’umil Méxicoe’ yaan kex 9.3 miyoonesil k’áaxo’ob te’e mejen kaajo’obo’, ts’o’okole’ kex ti’ 7.9 miyoonesil k’áaxo’obe’ ku meyajta’al le lu’umo’, ku tséenta’al wakax, wa ku meyajta’al k’áax; wa ka múuch’uko’obe’ ku yantal 4.3 miyoonesil kúuchilo’ob tu’ux ku yúuchul meyaj, tu’ux yaan u beeta’al k’áatchi’i ti’al u táakbesa’al te’e xookilo’.
La 'mañanera' de AMLO, de hoy 20 de septiembre de 2022
