de

del

Foto: Juan Manuel Valdivia

Najo’obe’ leti’e’ ba’ax ku asab p’a’atal ti’ máak tu noj lu’umil Quintana Roo, chéen ba’axe’ leti’ xan ba’ax asab ya’ab talamil ku taasik wa mina’an u ju’unil, tumen beey u káajal u yantal k’uuxil ichil máaxo’ob ti’ ku p’áatal, ts’o’okole’ jach xaan kéen káajak u yilik máak ba’al yóok’lal legal ba’alob, beey tu tsikbaltaj Ivonne Lemus Arellano, u meyajnáalil Consejo de Notarios ti’ u péetlu’umil Quintana Roo.

Lemus Arellanoe’ tu ch’a’achibtaj nu’ukbesaj ku beeta’al tu winalil septiembre, tumen ka’ache’ chéen ti’ le winal je’el ku beeta’alo’, ba’ale’ walkila’ náachkunsa’ab u k’iinil tak octubre. Le beetike’, te’e ka’ap’éel winalo’obo’, kajnáalo’obe’ ku béeytal u beetik u ju’unil u téestamentóo, ba’ale’ chéen táanchúumuk u tojol kun bo’otbil tu nóotariailo’ob le péetlu’umo’.

 

En español: Viviendas, lo que más se hereda en Quintana Roo

Suuka’ane’ u ju’unil téestamento tu lu’umil Quintana Rooe’ ku tojoltik 7 mil pesos, ba’ale’ te’e winalo’oba’ ku bo’otik máak 2 mil 500 pesos, yéetel u IVAil. U ti’al u beetchajale’, wíinike’ k’a’abéet u p’atik paachil tsikbalil a’alike’, “wa ku yilik máak u ju’unile’ táan u t’anik bix kíimil; ba’ale’ kúulpach ba’al, tumen ku t’a’anal máak ti’al ma’ u p’atik talamilo’ob kéen kíimik”. 

Tu jo’oloj pak’be’en k’oja’ane’, tu ya’alaj Lemus Arellano, ts’o’ok u ya’abtal tak óoli’ u 50% máax ku beetik u ju’unil ba’ax kéen u p’at kéen xi’ik te’e yóok’kabila’, ba’ale’ ma’ ya’abchaj jach je’el bix tukulta’ab ka’acho’. 

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan