Walkila’ tu bin u káajal meyajo’ob ti’al u líik’sa’al u kúuchil Aeropuerto Internacional de Tulum, ba’ale’ ts’o’ok u káajal u tukulta’al ba’al tumen máaxo’ob meyajtik koonol tu kaajil Muyile’, tumen kex leti’e’ kaaj asab naats’ yanik ti’ le kúchilo’, ma’ táan u yilik jach mix ba’al u yutsil u ti’alo’ob, ba’ale’ ku tukultiko’ob xane’ u náajalile’ náach k’iin kéen u yilo’ob.
Le kaaja’ jach k’ajóolta’an tumen u yookbal máak Reserva de la Biósfera Sian Ka´an, tu méek’tankaajil Felipe Carrillo Puerto, ts’o’okole’ ti’ ets’ekbal mejen múuch’kabilo’ob koonol, u ya’abile’ beeta’an tumen baatsilo’ob wa meken kaajo’ob; ichilo’obe’ ti’ yaan le tu’ux ku ko’onol janal, jejeláas ba’alo’ob yéetel nu’ukulo’ob, tu’ux ku ko’onol meyaj k’abo’ob yéetel tu’ux ku ko’onol u páaketesil u xíimbalta’al le ak’alo’ wa le úuchben kaajo’.
U asab nojoch kúuchil koonole’, jump’éek Oxxo p’aatal te’e jáal bejo’, tu’ux ku je’elel máak ku luk’ul xaman ti’al u bin noojol, ts’o’okole’ bak’pachta’an tumen maaya kaajo’ob.
En español: Comerciantes de Muyil esperan beneficios con aeropuerto de Tulum
Juan Can Canule’, juntúul máak ku konik jejeláas meyaj k’abo’ob ku beeta’al te’elo’. Leti’e’ tu tsolaj walkila’ talam yanik ba’al tumen ma’ u k’iinil u ko’onol ya’abach ba’ali’, tumen láayli’ chéen jujuntúul ajxíinximbalo’ob ku kóojolo’obi’. Tu ya’alaje’ meyaj suuk u beeta’al tumen múuch’kabilo’obe’ jach p’íitchaja’ano’ob, ba’ale’ ku tukultike’ kéen beeta’ak kúuchile’, leti’ kéen ila’ak u ma’alobil.
Beey túuno’, Jaime Cruz, máax ku beetik u meyajil meeseroe’ tu tsolaje’ walkila’ chéen ku yantal wa bajux u náajalto’ob tumen jujuntúulul u k’uchul ajxíinximbalo’ob tak te’elo’.
Uláak’ ba’ax tu ya’alaje’, jach bin ma’alob ba’ax tukulta’an u beeta’al yéetel u kúuchil péepen k’áak’ tumen táan u yilko’obe’ je’el u yantal wa ba’ax uts u ti’alo’ob, “ba’ale’ yaan u bin u ti’al”.
Tu ka’atúulalo’obe’ tu ya’alajo’ob u kúuchil péepen k’áak’e’ yaan u beetik xan u je’ebel uláak’ kúuchilo’ob koonol, ts’o’okole’ le je’elo’ yaan u beetik u yantal uláak’ keetilo’b, ba’ale’ ku tukultiko’obe’ je’elili’ u yantal xan ya’abach ka kóojok te’elo’, ka u k’a’abéetkuns meyajo’ob ku beeta’ali’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
