K’áak’ eels u kúuchil balts’am Peón Contrerase’ jach uts lúubik ti’ máaxo’ob meyajtik u jejeláasil its’atil ba’alo’ob tu péetlu’umil Yucatán, tumen ku p’áatal mina’an jump’éel ti’ u asab k’a’anan kúuchil tu noj lu’umil México, ba’ale’ kexi’ ka meyajta’ak tu beel ti’al u yantal u jeel nu’ukulo’ob meyaji’”, tu tsikbaltaj Raquel Araujo, máax jo’olbesik u mola’ayil balts’am La Rendija, úuchik u k’áatchibta’al yóok’lal.
Leti’e’ ku tukultike’, kóol xikin le ba’ax úucho’, ti’al beyo’ u ts’aatáanta’al máaxo’ob meyajtik miatsil tu lu’umil Yucatán tumen u jala’achil le péetlu’umo’.
“Ts’o’okole’ wa kpaktik u kúuchil Teatro Peón Contreras beey u yoochel ti’ bix yanik u ajmeyajilo’ob miatsile’, yaan u yila’ale’ jach najmal ts’aatáanta’al tu séeblakil ku páajtal le jaats kaajila’, ti’al ka yanak xan jump’éel noj nu’ukbesajil miatsil, tu’ux ka láaj meyajta’ak ba’ax k’a’anan u yantal. Kex ta’aytak u náats’al u k’iinil u ts’o’okol u meyaj jala’ach yaan walkila’”, tu ya’alaj.
Beey túuno’, Nelson Cepeda Borba, máax jo’olbesik Borba Teatro, tu k’a’ajsaj kúuchil eele’ u chíikulal ki’ichkelemil; najil k’uj ti’al máaxo’ob meyajtik miatsil tu péetlu’umil Yucatán.
En español: Comunidad artística de Yucatán lamenta el incendio en el Teatro Peón Contreras
“In wilik bix p’áatik kúuchile’ tu beetaj in jach chi’ichnaktal, ts’o’oke’ tu jach lúubsaj in wóol. Máaxo’on kmeyajtik miatsil tu péetlu’umil Yucatáne’ táak k-yaj óolal. Beey, táan kyaj óolal, tumen u yelel u jach k’a’anan kúuchil kmeyaje’ óoli’ beey ka kíimik juntúul wa máax ti’ to’one’”.
Cepeda Borba tu ya’alaje’ “jo’olpóopo’obe’ unaj u meyajo’ob yéetel u mu’uk’ankúusiko’ob ba’ax ku beetiko’ob ti’al u kaláanta’al u ba’alumbáaj kaaj. Xuupe’ ma’ unaj u beeta’al chéen ti’al u ma’anal píinturáa wa íimpermiabilisaantes, tumen u jaajile’ k’a’anan máako’ob jach kaambanaja’ano’ob yóok’lal nu’ukil u meyajta’al u jejeláasil ba’alob balts’am ti’al u kaláanta’al tu beel le kúuchilo’obo’”, tu jets’aj.
Beyxan x-óok’ot Sihan Charrufe’ tu yaj óoltaj ba’ax úuchij: “Jach k’aas ba’ax úuchij, ba’ale’ in wojel u jala’achil le péetlu’uma’ yaan u ts’áak u yóol ti’al u ka’ líik’sa’al, jach ki’ichkelem je’ex ka’acho’; ts’o’okole’ u yutsile’, ti’al u máaxo’ob meyajtik its’ate’ ba’ale’ beyxan ti’al tuláakal máak yaan u yil yéetel”.
Beey túuno’, ich ok’om óole’, Juan Ramón Góngora t’aanaj xan: “Jach táaj luba’an in wóol”. J-beet balts’ame’ yaan ka’ach u chúunsik u meyajil Cuetsa, tu múul beetaj yéetel Escena Divergente, -ch’a’aban ti’ u meyajil Jorge Cuesta, jach tu kúuchil Peón Contreras.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
