Le junio máaniko’, tu péeltu’umil Yucatáne’, oksa’ab jump’éel patjo’ol meyaj ti’al u béeytal u yantal Ley de Agua te’e lu’umilo’, ba’ale’ tak walkila’, Congreso del Estadoe’ ma’ u tsikbalt mix ba’al yóok’lali’.
Máax patjo’olmaj u múuch’kabil Va por la Tierra, Salvador Castell, tu ya’alaje’, ba’ax yaan u yil yéetel u a’almajt’aanil ja’e’, jach k’a’anan u tsikbalta’al tumen ka’alikil mina’ane’, ma’ táan u k’a’abéetkunsa’al tu beel.
“Talamile’ ku yantal tumen u ja’il Yucatáne’, ma’ u ja’il Yucatáni’, u ja’il u noj lu’umil México; le beetike’ mix ba’al ketik. Méek’tankaajo’obe’ chéen ku ke’etelo’ob yéetel ja’ ku yokol tu beel drenaajée, ba’ale’ wa mina’an u beel drenaajée’ ma’ xan táan u yantla mix ba’al ketik ja’ te’e méek’tankaajo’obo’ ti’al u k’a’abéetkunsa’al tu beel le ja’obo’”, tu ya’alaj.
En español: En Yucatán, continúa pendiente una Ley de Aguas
Tuukul meyaj oksa’ab ti’al u yantal A’almajt’aane’, tu tsikbaltaj, k’a’abéet u yáantikubáaj yéetel mokt’aano’ob, ti’al u yantal múul meyaj, tumen chéen beey kun béeytal u yutsil meyajta’al ja’. “U ya’abil ja’ yaan to’one’, ch’óoch’, ts’o’okole’ ya’ab xane’ ma’ no’oja’an ti’al u k’a’abéetkunsik wíiniki’”.
Jbioologoe’ tu tsolaj u mola’ayil Junta de Agua Potable y Alcantarillado de Yucatán (JAPAY), ma’ unaj u yantali’, “a’almajt’aane’ ku jets’ik ja’e’, unaj u nu’ukta’al tumen méek’tankaajo’ob; ba’ax k’a’abéet u mu’uk’anchaj te’e kaajo’obo’ leti’ bix najmal u meyajta’alo’ ti’al u yutsil nu’uktal”, tu ya’alaj.
U talamil le je’ela’, ku yantal tumen ma’ jach ya’abach kajnáalo’ob yaan te’e méek’tankaajo’obo’, ba’ale’ jo’olpóopo’obe’ ku béeytal u paklan meyajo’ob, tu’ux ka táanilkúunsa’ak jo’olbesajil yéetel ts’aatáantajil ti’al u meyajta’al tu beel.
Ichil tuukul meyaj oksa’an ti’al u yantal Ley Estatal de Agua, káajsa’ab xpat a’almajt’aan Vida Gómez Herrera, ku yila’ale’, jump’éel ti’ le ba’ax ku k’áata’alo’, leti’e’ ka tse’elek JAPAY, ti’al ka yanak tu jeel Comisión Estatal del Agua.
Ka’alikil túune’, le p’is k’iinil máaniko’, ichil u múuch’kabil Partido Revolucionario Institucional (PRI), jóok’ t’aan Karla Franco Blanco, ti’al u k’a’aytik xan uláak’ jump’éel tuukul meyaj, ti’al ka Utsil Kaláanta’ak Ja’, tu’ux ku kaxta’al u mu’uk’ankúunsa’al u mola’ayil JAPAY.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
