de

del

Foto: Facebook Mome del Moral

Sergio Ocampo Arista, corresponsal

Ka tu chukaj láas 9:30 áak’ab ti’ le martes máanika’, jóoks’a’ab nahua xch’úupal Aurelia García Cruceño, máax síij tu kaajil Xochicalco, ti’ u méek’tankaajil Chilapa de Álvarez. Leti’e’ k’ala’ab tu ja’abil 2019, tu kúuchil Centro de Readaptación Social (Cereso) ti’ u kaajil Tuxpan, tumen jts’a’ab u kuuch bin úuchik u kíinsik u láak’, ikil yanchaj u xchukul éensik paal.

García Cruceño, 23 u ja’abil walkila’, k’ama’ab yéetel ki’iki’ t’aano’ob, beyxan yéetel u yawatil ko’olelo’ob yano’ob tu táankabil le kúuchil k’alabilo’, tu’ux k’uch xan u yuumo’ob.

Tu ja’abil 2019e’, nahua ko’olele’, 19 u ja’abil te’e k’inako’, yóolinta’ab ya’abach juntéenak tumen juntúul máak 25 ja’abo’ob maas nojoch ti’; le máako’ juntúul u meyajnáalil u kaajil Xochicalco; Aureliae’ sajakchaji le beetike’ ma’ tu tak u pooli’, ts’o’okole’ tumen sajakchaj xan u to’opol tumen u láak’o’obe’, púuts’ij. Kex mix u yojel wa yo’omchaja’ani’. 

 

En español: Liberan a Aurelia, joven nahua que estuvo presa por aborto espontáneo en Guerrero

 

Tu winalil octubre ti’ le ja’ab je’elo’, tumen ma’ uts u tséentikubáaj yéetel ma’ ts’aatáanta’an tumen ts’akyaje’, yanchaj u xchukul éensik paal. Ka’aj k’uch tu najil ts’akyaj Igualae’, ta’ak u pool tumen u ts’akyajilo’ob le kúuchilo’.

Le beetike’, Aurelia García macha’abij yéetel k’ala’ab Cereso, tumen tu kíinsaj bin juntúul chan paal, beey je’etsik tumen Fiscalía General del Estado (FGE).

Ti’al noviembre ti’ u ja’abil 2022e’, juntúul jueese’ tu jets’aj Aurelia Garcíae’ “sajbe’entsil ti’al kaaj”, le beetike’ tu ts’áaj u si’ipil u k’a’alal 13 ja’abo’ob yéetel kamp’éel winalo’ob, tumen ch’a’ab u paach ti’al u ya’alike’ ti’ leti’ yanchaj u kuuch úuchik u yéensik paal.

U áabogadasil Aureliae’, Verónica Garzón Bonetti yéetel Ximena Ugarte Tranga, tu ye’esajo’ob óoxp’éel prueebas ti’al u yutsil le xch’úupalo’: u t’aan juntúul parameedikóo, juntúul x-péerisyal antropología social yéetel uláak’ yóok’lal méedisináa forensée.

Ok’najeake’ u xjuuesail kóontrolil Iguala, Hidalgo y Alarcóne’, Mariela Alfaro Zapata, tu jets’aj uts ba’al yóok’ol García Cruceño, máax béeychaj u jóok’sa’al ti’ u kúuchil Cereso Tuxpan. 

K’ama’ab tumen u yuum, Alberto García, máax tu ya’alaje’: “Kexi’ wa tuláakal máasewal ko’olelo’ob bíin u kaxto’ob máax u yáanto’ob, ti’al u cha’abal u jóok’olo’ob”. 

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan