Múuch’kabilo’ob, áaktibistao’ob yéetel máaxo’ob tu beetaj u léejislado’orobe’ tu k’áatiko’ob ti’ Congreso de Yucatán ma’ u “xaankúunsa’al” u a’almajt’aanil Ley de Inclusión Laboral Trans y no Binaria ti’ le péetlu’umila’.
“Ma’ tu ts’o’okol ba’al chéen yéetel u éejenta’al u máatrimonyo íigualitario, tumen máake’ k’a’abéet xan u janal, u meyaj; trans kaaje’ k’a’abéet xan u béeytal u meyaj, k’a’abéet u yantal u páajtalil u no’ojan yantal meyaj, le beetik le Péetlu’uma’ unaj u kaxtik ka béeyak le je’ela’”, tu ya’alajo’ob.
“Kpáayt’antik máaxo’ob yaano’ob te’e Congresoo’ ti’al ma’ u xankúunsa’al u tsikbalta’al le je’ela’; to’one’ k-ojel bix kt’aan tu yutsil le je’ela’, táakmuk’ta’ano’ob tumen mola’ayo’ob yéetel yaan áakademikóos jach u yojelo’ob bix yanik ba’al”, tu ya’alaj muxe áaktibistáa Amaranta Gómez Regalado, u xka’aséekretaariail Coalición Mexicana LGBTTI.
Ti’ le a’almajt’aano’ ku tukulta’al ka je’ets’eke’, u 1 por siientoil ajmeyajo’ob, bíin yanak tu mola’ayilo’ob jala’ach yéetel tu mola’ayilo’ob noj kaaje’, trans yéetel no binaarya máak. Ts’o’okole’ unaj u chíimpolta’al u páajtalilo’ob kéen jo’op’ok u meyajo’ob, u ts’a’abal seguróo, je’el bix xan ma’ u péech’óolta’alo’ob, beyxan ka ka’ansako’ob mantats’, ichil uláak’ ba’alo’ob.
U tuukulil le a’almajt’aana’ jts’a’ab k’ajóoltbil tumen ajpat a’almajt’aano’ob le ja’ab máaniko’, ba’ale’ mix máak ichil Congreso ch’a’anuktej, le beetik walkila’ yaan uláak’ múuch’kabilo’ob k’áatik ka tsikbalta’ak yéetel ka je’ebek xan ti’ kaaj ti’al u xak’alta’al.
Milagros Romero Bastarrachea, máax tu beetaj u díiputadae’, tu ya’alaje’ kex ma’ ch’a’anukta’ak a’almajt’aane’, béeychaj u péektsilta’al jejeláas ba’alo’ob ich kaaj, le beetike’ ku k’áat óolta’al ka yanak uláak’ meyajo’ob yóok’lal.
Amaranta Gómez, tu tsolaj tu noj lu’umil Méxicoe’ “ma’ u bo’ot u p’aax” yéetel trans beyxan no bíinaria kaaj, ti’al u táakbesa’alo’ob ti’ meyaj ku ts’a’abal.
Yéetel Translaboral a’almajt’aane’ táan u kaxta’al ka xo’ot’ok beyka’aj paachil p’ata’an le jaats kaajila’, ti’al u kéet kuxta’alo’ob je’el bix tuláakal máak.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
