Tumen yaan jejeláas ba’alo’ob táan u ko’ojtale’, yaan tu’uxe’ ku k’e’exel le beyka’aj ku tojoltik u ma’anal ba’alo’ob ku jaanta’al yéetel ku yu’uk’ul, le beetike’ t’aanaj máax jo’olbesik Cámara Nacional de la Industria de Restaurantes y Alimentos Condimentados (Canirac), Rodrigo Bojórquez, ti’al u ya’alike’ ma’ táan u ko’ojkíinsa’al u tojol le ba’ax ku ko’onol ti’ le kúuchilo’ob janale’ tumen u ko’ojta’al ba’ale’ chéen jayp’éel k’iino’ob ku yúuchul, je’el bix le táan u yúuchul walkila’ yéetel le limono’.
Beey túuno’, tu ya’alaje’ tuláakal kúuchilo’ob janal wa mola’ayo’ob jets’ik bix kéen u beet ba’al ti’al u ts’aatáantik le ba’ax ku yúuchula’, ba’ale’ tak walkila’ ma’ éejenta’an wa yaan u ko’ojkíinsa’al ba’al ti’al máax ku bin janal ti’ le kúuchilo’obo’, ma’ tukulta’an wa k’a’abéet u beeta’ali’.
En español: Restauranteros de Campeche mantendrán sus precios pese a carencia de insumos
Kex beyo’, yaan jayp’éel ba’alo’ob k’a’anan u tukulta’al, tumen tu ya’alaje’ yaan ba’alo’ob ko’ojkíinsik ba’al súutmansúutuk, yéetel uláak’o’obe’ óol mantats’, le beetike’, unaj u tukulta’al ba’ax kun beetbil ti’al ma’ u yilko’ob u p’íitchajal u náajalo’ob ka’alikil u máan le k’iino’oba’, tumen “le ba’alo’obo’ tu paachil k’iine’ ku ka’a yéemel u tojolo’ob”.
Kex ma’ xan t’aanaj yóok’lal paak’alo’ob wa yóok’lal taak’ine’, tu ya’alaje’ k’a’abéet u ma’alobkúunsa’al bix u meyajta’al u paak’alil siitrikóos, ti’al ma’ u yantal u páa’ta’al le ku túuxta’al manbil ti’ uláak’ péetlu’umo’ob, tumen leti’ ba’ax beetik u ko’ojta’al ba’al, tumen ku yantal u k’ujsa’al yiknalo’ob.
Tu ya’alaje’, ts’o’ok u t’aano’ob yéetel éempresaryos ti’al u k’éexel jayp’éel ti’ le siitrikóos ku k’a’abéetkunsa’alo’obo’ yéetel ti’al u ch’éenel u beeta’al jayp’éel janalo’ob yéetel uk’be’en ba’al ku ko’onol, ti’al u meyaj le ba’alob ku yantal te’e k’iino’oba’. Ma’ ti’al u ko’ojkíinsa’al ti’al máax jaantiki’.
Beyxan tu ya’alaje’ ku tukultiko’obe’ yaan u ko’ojtal u kiiloil limón yéetel oom, ba’ale’ yaan u kaxtiko’ob áantaj yéetel ku páa’tiko’ob xan ka áantako’ob tumen u jala’achil noj lu’um, ti’al u píitjo’oltiko’ob le k’iino’oba’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
