Le kaana’, ts’a’aban u sientifikoil k’aaba’ beey Drymarchon melanurus. U k’aaba’ ich maayae’ ku ch’a’achibtik u boonil u nej, tumen óol boox, éek’kume’en. Ku tukulta’ale’, juntúul ti’ le kaano’ob asab nuuktak yaan México, tumen je’el u p’isik tak 300 sentiimetróos u chowakil. Polok le kaan beya’, ts’o’okole’ u boonile’ éek’kume’en wa boox, yéetel yaan u t’o’olil tu yáanal u yich. Suuka’an u yila’al tu noojolil Texas, Estados Unidos, yéetel tu noojolil Sonora, México, ba’ale’ k’ucha’an tak Venezuela yéetel Ecuador. Jo’op’éel u jejeláasil k’ajóolta’an tu noj lu’umil México. Ku kajtal tu’ux yaan tikin k’áax, beyxan tu’ux chokoj u yooxol. Suuk u máan ka’alikil jok’a’an k’iin yéetel ku jíiltikubáaj ti’ lu’um. Ku na’akal k’ab che’, ba’ale’ le ma’ ka’analo’ yéetel ma’ mantats’i’. Jejeláas ba’ax ku jaantik, je’el bix kay, xmeerech’, mejen áak yéetel uláak’ kaano’ob.
En español: Serpiente índigo, de las más grandes de México
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
