de

del

Foto: Megan Jacobs / Universidad de Portsmouth

U nojochil juntúul nuxi’ ba’aba’al kuxlaj ich  juraasikóo k’áak’náabe’ óoli’ je’ex u ti’al juntúul oorkáa, beey úuchik u chíikpajal t’ jump’éel xaak’al beeta’ab ti’al u yila’al bix Liopleurodon, juntúul pliosaurio ku tukulta’ale’ tu p’isaj 25 meetróos.

Walkil 20 ja’abo’ob paachile’, jump’éel seriée dóokumental ku k’aaba’tik Walking with Dinosaurs meyajta’an tumen BBC, tu beetaj u jach tsikbalta’al jejeláas ba’alob yóok’lal beyka’aj u nojochil le úuchben ba’al ts’o’ok u ch’éejel, tumen ka’ache’ ku tukulta’ale’ jach píitmáanja’an le beyka’aj u nojochilo’, ba’ale’ u jaajile’, chéen jump’íit maanal wakp’éel meetróos je’elili’ u chukik ka’ach ka’aj nojochchajij. 

Ku tukulta’ale’ ma’ tun bin xu’ulul u seen tsikbalta’al ba’al yóok’lal, ba’ale’ úuchik u yila’al jump’éel ba’al tu kúuchil e’esajil Oxfordshiree’, béeychaj u beeta’al jump’éel ts’íib tumen u páaleontologoosil Universidad de Portsmouth yóok’lal le ba’alche’a’. Xaak’ale’ ti’ jts’a’ab k’ajóotlbil tu pikil ju’unil Proceedings of the Geologists’ Association.

 

En español: Los pliosaurios medían el doble de una orca, revela investigación

 

David Martill, ti’ u noj najil xook Escuela de Medio Ambiente, Geografía y Geociencias ti’alinta’an tumen Universidad de Portsmouth, tu ya’alaj ti’ jump’éel k’a’aytajil ts’íib le je’ela’: “Tin beetaj in kóonsultor pilóoto ti’ BBC Cruel Sea ts’o’okole’ ku béeytal in wa’alik: ma’ patal ba’ax kin wa’alik ka’achij yóok’lal u nojochil Liopleurodon. Tene’ tin wa’alaj ba’ax kin tuklik úuchik in xak’altik jayp’éel u ja’ajatsil ba’al, tu’ux ku tukulta’ale’ juntúul ba’alche’ je’el bix le je’elo’, je’el u k’uchul u p’is tak 25 meetróos, ba’ale’ ma’ chúuka’an ba’al ti’al u jach e’esa’al wa beyo’, le beetike’ mantats’ u jach tsikbalta’al ba’al yóok’lal.  

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan