Glasyaaro’obe’ táan u yíibilo’ob, ts’o’oke’ jach séeba’an. Le je’elo’oba’ leti’e’ yano’ob tu t’o’ol wiitsilo’ob Hindu Kush Himalaya, téetel táan u yila’ale’, je’el u p’íitchajal tak 80 por siientoil u piimilo’ob te’e siigloa’, wa ma’ tu jach séebchajal u yéemel le beyka’aj gaases efektóo íinbernaderóo yaan, beey a’alabik ti’ jump’éel tsoolmeyaj beeta’ab.
Ti’ ts’íib meyajta’ab tumen Centro Internacional para el Desarrollo Integrado de las Montañas, tu kaajil Katmandú, a’alabe’ u jáan yantal búulkabilo’ob yéetel u báanal nyeebee’ maas je’el u yila’al u yúuchul te’e ja’abo’ob ku taala’, ts’o’okole’ je’el u talamchajal u yantal uk’be’en ja’ ti’ 2 mil miyoonesil máako’ob kuxa’ano’ob tu jáalikil 12 u p’éel wiitso’ob.
Yeelo yéetel nyeebee’ ku yantal ti’ u t’o’ol wiitso’ob Hindu Kush Himalayan, k’a’anan ti’al u yantal u ja’il le rioso’ob yaan te’elo’, ts’o’okole’ ku beetiko’ob u yantal ja’ ti’ 16 u p’éel u noj lu’umilo’ob Asia yéetel ku ts’áako’ob xan uk’be’en ja’ ti’ 240 miyoonesil máako’ob kaja’anob naats’ ti’ le wiitso’obo’, yéetel kex uláak’ mil 650 miyoonesil máak tu jáalik le rioso’.
Uláak’ xak’al ts’íibo’ob beeta’ab xan jayp’éel ja’abo’ob paachile’, ts’o’ok u chíikbesiko’ob criosferae’, leti’e’ lu’umo’ob ti’ Yóok’ol Kaab pixa’an yéetel nyeebée yéetel yeelóo, jach táan u jelpajalo’ob yóok’lal u chokolil le lu’uma’. Xaak’alo’ob beeta’ane’ ku ye’esiko’obe’ u glasyaarilo’ob monte Evereste’, ts’o’ok xan u pe’ertik 2 mil ja’abo’ob ti’ le beyka’aj yeelóo yaan ti’o’, ti’ le ts’ook óoxp’éel dekaadáas ts’o’ok u máano’obo’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
