de

del

Foto: Efe

Jessica Xantomila

Tak poolo’ob yanchaj tumen u ko’onol máak tu noj lu’umil Méxicoe’, ya’abchaj yóok’ol u 37 por siento ichil u ja’abil 2020 yéetel 2022, tumen ka’ache’ ojéela’an yaan 681, ba’ale’ k’uch tak 936 u p’éelal, ka’alikil ti’ le yáax wakp’éel winalo’ob le ja’aba’, ts’o’ok u chukik 488 u p’éel tak poolo’ob, je’el bix a’alab tumen u mola’ayil Secretariado Ejecutivo del Sistema Nacional de Seguridad Pública, tu ya’alaj Oficina de Naciones Unidas contra la Droga y el Delito en México (Unodc, yóok’lal bix u k’aaba’ ich inglés t’aan).

Úuchik u máan u k’iinil Día Mundial contra la Trata de Personas, suuka’an u k’ajsa’al lalaj 30 ti’ julioe’,  a’alabe’ u ya’abil wíinik ku ko’onole’ yéetel ma’ tu jach ojéelta’ale’, leti’e’ máasewalo’obo’ beyxan áafromexicanaso’ob, je’el bix xan táanxel kajil máako’ob. 

Mario Cordero, máax jo’olbesik u nu’ubkesajo’ob Prevención y Lucha contra el Crimen Organizado ichil Unodc, tu ya’alaje’ u ya’abil bix u loobilta’al le jats kaaja’ yaan ba’al u yil yéetel éexplotasyon sexual, ichil ko’olel yéetel xch’úupalal; u ts’a’abal meyaj xiib yéetel xi’ipalal; u ts’a’abal máak k’áat taak’in wa u ts’o’oksa’al u beel máak kex ma’ u k’áati’. Ti’ k’áat chi’ tsikbal beeta’abe’, tu tsikbaltaj bix u kóola’al máak ti’al ba’al beya’, tumen jela’an ti’ bix u beeta’al te’e noj kaajo’obo’. “Ku k’a’abéetkunsa’al k’a’aytajilo’ob ti’ mikrofonóo, ku yantal máax k’a’aytik u kaxta’al máak ti’al meyaj, ba’ale’ ma’ jaaji’”, tu ya’alaj. Tu tsikbaltaje’, máaxo’ob k’a’abéet ti’obe’ ku bino’ob ti’al u yilko’ob ba’axi’, wa ma’ xane’ ku káajal u t’a’anal xch’úupalal ti’al u kóola’al.

Cordero tu ya’alaje’ je’el bix u yantal Internet te’e kaajo’obo’, beey xan u bin u k’a’abéetkunsa’al tumen le k’aak’as máako’obo’, ti’al u kaxtiko’ob máax ken u ch’a’ob.

Beey túuno’, yóok’lal lela’ Unodce’ táan u beetik u nu’ukbesajil Agentes de Cambio, tu’ux ku ts’aatáanta’al máasewal yéetel áafromexicano máako’ob; ku beeta’al yéetel u yáantajil u jala’achil Canadá, tu’ux xan ku táakpajal Secretaría de Gobernación. Ku kaxta’al u k’a’aytal sajbe’entsil yaan ti’ wíinik, beyxan u ts’a’abal áantaj yéetel u mu’uk’ankúunsa’al meyajo’ob ti’al u yantal justiisyáa, tu péetlu’umilo’ob Guerrero, Oaxaca, Chiapas, Ciudad de México, Veracruz, Baja California yéetel Puebla. 

 

En español: Denuncias por trata de personas se elevaron 37 por ciento en dos años

 

 Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan