Kex tumen ts’o’ok u nonojtal kajnáalo’ob, tumen k’ucha’an tak 30 mil u túulal chéen tu noj kaajili’, Tulume’ láayli’ táan u k’a’abéetkunsik jump’éel u kúuchil ts’akyaj Instituto Mexicano del Seguro Social (IMSS) ti’al beyo’ u ts’aatáanta’al je’ex unaj u toj óolal wíinik, beey tu ya’alaj Claudio Cortés Méndez, máax k’ubéenta’an u jo’olbes u meyaj Confederación Revolucionaria de Obreros y Campesinos (CROC) tu kaajil Tulum.
Cortés Méndez tu ya’alaje’, ti’ u múuch’tambalilo’ob síindikato beetchaj yéetel jo’olpóopo’obe’, ts’o’ok u ya’aliko’ob te’e noj kaajo’ jach táaj k’a’abéet u yantal u najil ts’akyaj, tumen u kúuchil IMSS yaan tu kaajil Chemuyile’ chéen ku béeytal u ts’aatáanta’al 20 máako’ob sáansamal.
Tu ya’alaje’, u 80 por siientoil máaxo’ob ku meyaje’ déerechohabienteob, ba’ale’ ma’ uts u ts’aatáanta’al u toj óolalo’ob tumen ti’al u béeytal k’a’abéet u k’uchulo’ob tak Playa del Carmen wa Cancún, yéetel yaan máake’ ku yantal tak u bin tu kaajil Saki’, Yucatán.
En español: Urge un hospital del Seguro Social en Tulum: CROC
Tu tsikbaltaje’ yéetel meyajo’ob táan u taal u beeta’al tumen u jala’achil u lu’umil Méxicoe’, beyxan yóok’lal taak’in táan u ts’a’abal tumen pribaadóo mola’ayo’obe’, táan u ya’abtal máako’ob ku meyajo’obi’, ba’ale’ táan u binetik u yantal uláak’ ba’alob ti’al u yutsil kajnáalo’ob.
Uláak’ ba’al tu ya’alaj Claudio Cortése’, leti’e’ k’iino’ob ku máano’oba’, tumen u ya’abil otelo’obe’ chu’upo’ob yóok’ol 85 puuntos póorsentuales, ba’ale’ yanchaj ajmeyajo’ob tu binetaj ti’al u chúukpajalo’ob. Tu ya’alaje’, mina’an ichil 5 tak 10 por siiento ajmeyajo’ob beetik u aamail de llabées,u áasesoreesil aareas puublikáas, máaxo’ob p’o’ok plaatóos, ichil uláak’o’ob.
Lela’, tu ya’alaj, ku yúuchul yóok’lal meyajo’ob ku taal u beeta’al tumen u jala’achil u lu’umil México, tumen meyajnáalo’ob ti’ baantaob je’el bix Los Chunese’, maas ku yóotiko’ob meyaj naats’ ti’ u kaajalo’ob, ti’ u meyajil Tren Maya.
Tu ya’alaje’, yaan féederal nu’ukbesajo’ob maas ya’ab u bo’otik máak wa ku ke’etel yéetel le beyka’aj ku bo’ota’al ti’ otelo’ob, le beetike’ maas uts tu yich u yantal uláak’ u náajalo’ob yéetel u p’áatalo’ob naats’ ti’ u kaajalo’ob.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
