Walkila’, táan u yila’ale’, u kuxtal u ch’íich’il pingüino emperadore’ jach sajbe’entsil yanik, beey úuchik u chíikpajal ti’ jump’éel xaak’al xook beeta’ab tu’ux e’esa’ab “jach nonoj” u bin u kíimil u mejenil le ba’alche’a’, ti’ múuch’o’ob yaan Antártida, yóok’lal u jach séebtal u bin u yíibil yéelóo ikil táan u seen ch’éejel yóok’ol kaab.
Ti’ le jo’o múuch’ t’u’ulpachta’ab tu baantail u k’áak’náabil Bellingshausen, tu chik’inil Antártidae’, “nonoj” p’íitchaji, tumen jach tuláakal le jt’óopo’obo’ kíimo’ob úuchik u búululo’ob wa u kíimilo’ob tumen ke’elchajo’ob.
En español: Mortandad de 100 por ciento de polluelos de pingüino emperador por calentamiento global
Ma’ jach xuulchajako’ob tu beel ti’al u kuxtalo’ob te’el tu’ux yano’obo’, tumen ke’ele’ táan xan u k’éexel te’e baantao’, tsola’ab tumen ajxak’al xooko’ob ti’ jump’éel ts’íib jts’a’ab k’ajóoltbil tu pikil ju’unil Communications: Earth & Environment.
“Leti’e’ yáax juntéen u yila’al ma’ béyechaj jump’éel nu’ukbesaj ti’al u ya’abkunsa’al pingüinos emperador ti’ jejeláas múucho’ob, ti’ jump’éelili’ jaats k’iino’obi’, ikil táan u yíibil u yeeloil k’áak’náab; lela’ míin u chíikulal ba’ax ku taal u k’iin kti’al”, tu tsolaj máax jo’olbes xak’al xook, Peter Fretwell, máax ku meyaj ti’ británicoil mola’ay Prospección Antártica.
Tu yáax k’iinil le ja’ab máaniko’, antártico yeeloil k’áak’náab, ku yantal ikil u chichtal u ch’óoch’ ja’il k’áak’náabe’, tu píitmáansaj u yíibil ti’ le beyka’aj ojéela’an ucha’an ka’acho’.
Británicoil mola’ay Prospección Antártica táan u tukultike’, wa ka p’áatak u k’eexil yóok’ol kaab je’el bix tak walkila’, le ba’alche’a’ yaan u ch’éejel ti’al u ts’o’okbal le sigloa’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan