Le nojoch máako’, suukchaj u meyajtik nojoch yéetel polok wíinkilalo’ob. Ts’o’okole’ jach k’ajóolta’ab ichil colombianoil its’at, ba’ale’ beyxan ichil tuláakal yóok’ol kaab. Ko’oj xan u ma’anal u meyaj, le beetike’ tu k’amaj u miyoonesil dolaaresil, ba’ale’ le viernes máaniko’, kíimij. 91 u ja’abil ka’achij. U k’a’aytajile’, beeta’ab tumen u yaal, Lina Botero: “In yuume’ kíim tu ja’atskabil le k’iina’, láas 9, tu kaajil Mónaco. Yaan neumonía ka’ach ti’”.
U noj lu’umil México ma’ jp’áat paachili’. Yaan jejeláas e’esajilo’ob u beetmaj yóok’lal, ti’ kúuchilo’ob tu’ux ku páajtal u yila’al ba’ax tu meyajtaj le máak kíim le 15 ti’ septiembre máaniko’.
Tu kúuchil Museo Soumaya, tu noj kaajil Ciudad de México, ulabta’an u póol meyaj Hombre que camina, u chan wíinkilal juntúul chaknúul máak polok.
En español: Muere Fernando Botero, el pintor y escultor de las figuras voluptuosas
Beyxan, yaan uláak’ u meyaj Monterrey, Nuevo León, tu’ux chíika’an Caballo, tu táan Museo del Noreste. K’ujsa’ab tu ja’abil 2008, yéetel yáax e’esa’ab Explanada de los Héroes de la Gran Plaza, Monterrey.
U ya’abil u meyaje’ ti’ yaan Colombia yéetel káaj ka tu chukaj 14 u ja’abil. Áanta’ab tumen u na’, ba’ale’ a’alab ti’e’ tu juunal ken u kaxt u tojol u xook.
Yáax e’esajil tu’ux táakpaje’, tu k’aaba’taj Exposición de Pintores Antioqueños, tu ja’abil 1948. Ka’aj ts’o’oke’, tu kúuchil Galería de Arte de Leo Matiz, tu kaajil Bogotá, tu’ux tu yáax beetaj e’esajil tu juunal, tu ja’abil 1951, ichil uláak’ ba’alo’ob.
Ti’al u ja’abilo’ob 1960, Boteroe’ káaj u boon polok wíinkilalo’ob yéetel nu’ukulo’ob, yéetel tu ya’ale’ leti’ máax “kaláantik” tuláakal nu’ukul yéetel ba’alo’ob beyo’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan