Áalambre kaane’, k’ajóolta’an ich káastelan t’aan beey ciempiés de panza negra (tantilla molesta) ts’o’okole’ suuka’an u máan de áak’ab.
Le chan boox ba’alche’a’, ma’ tu seen nojochtal, ku chukik kex 60 cms u chowakil. U wíinkilale’ júul boox wa samal boox, ts’o’okole’ yaan jump’éel k’an t’o’ol tu bak’pachil u pool yéetel tu kaabal kama’ach.
“Suuka’an u máan u jíiltikubáaj lu’um, jach talam u yila’al tu k’ab che’; naats’ áaktuno’ob wa tu bak’pachil”, tu ya’alaj Pedro Enrique Nahuat Cervera, máax táaka’an tu múuch’kabil Ekuneil Península de Yucatán.
“Je’el bix u ya’alik u k’aaba’e’ uts tu yich u jaantik chimes wa mejen ik’elo’ob mina’an u baako’ob, kex ma’ ya’ab ba’al ojéelta’an yóok’lal ba’ax ku jaantik”.
Ma’ sajbe’entsil ti’al wíiiniki’, ba’ale’ ku tsa’ayal u kíins yéetel le ba’ax ku chukik ti’al u jaantik. Ts’o’okole’, kex ma’ ojéelta’an ya’abach ba’al yóok’lel bix u yantal u mejenile’, ba’ale’ ku ts’áak u ye’el; kex ichil 2 tak 5 u p’éel je’”.
Wa áak’abe’ jach uts u paakat yéetel ma’alob u yu’ubik u book wa ba’ax.
