Ka’ap’éel xaak’alo’ob beeta’ab yéetel u yáantajil espasyáal téeleskopyo Webb, yóok’lal bix yanik hielo de dióxido de carbono (CO2) ti’ uj ku k’aaba’tik Europa, tu planeetail Júpiter, tu ye’esaje’ ku yantal ichil jump’éel k’áak’náab yaan tu ts’u’.
Ba’ax kaxta’ab tumen u ka’ap’éel múuch’ilo’ob meyaj beet xaak’ale’, ku chíikbesik túumben ba’alo’ob yóok’lal bix yanik k’áak’náab tu ts’u’ Europa. Ku tukulta’ale’, yáanal junyáal yeeloe’, u Europa uj ti’alinta’an tumen Júpitere’, yaan jump’éel u k’áak’náabil ch’óoch’ ja’.
En español: El océano oculto es la fuente de CO2 en la luna Europa de Júpiter
Le beetike’, Europae’ uje’ k’a’anan u xaak’alta’al ti’al u yila’al wa je’el u yantal kuxtal ti’ uláak’ u lu’umilo’ob Sistema Solar. U yila’al wa je’el u yantale’ yaan ba’al u yil yéetel bix u kiimikosil ler ja’o’, tumen k’a’anan u yila’al wa yaan bilojiikóos je’el bix karbono.
Xaak’alo’ob ts’o’ok u yáax beeta’ale’ u ye’esmajo’ob yaan u chich yeeloil CO2 tu yóok’kabil Europa, ba’ale’ tak bejla’ ma’ béeyak u je’ets’el wa CO2e’ yanchaj ti’ k’áak’náab yaan tu yáamil, wa jk’uch tak tu yóok’kabil uj úuchik u p’úuchul meteoritóos, wa yanchaj tumen xa’ak’paj yéetel u magnetosferail Júpiter.
Ti’ ka’ap’éel xaak’alo’ob ku beeta’al táan u yila’al u espectroscopiail ti’ infrarrojo naats’ yanik ti’ CO2 tu yóok’kabil Europa, jóok’sa’an yéetel JWST.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
