Ichil u xiixel séedimentos kaxta’ab tu taamil k’áak’náabe’, ajxak’al xooko’obe’ tu kaxtajo’ob jump’éel túumben yéetel jela’an u jejeláas espeesyeil k’áak’náab. Le je’ela’ jump’éel ba’al chíikbesik noj xáak’ab ti’al u na’ata’al bix yanik u taamilo’ob k’áak’báab yéetel míikrobiolojiyáa.
Junmúuch’ u ajxaak’alilo’ob Chinae’ tu pak’aj le bakteryao’ ti’ jump’éel láaboratoryóo, tu’ux k’a’abéetkunsa’ab u séedimentosil síis fíiltrasyóon, yéetel u ja’il beyxan luuk’ ti’ u taamil k’áak’náab. U múuch’il ajxak’al xooko’obe’ tu k’aaba’into’ob Poriferisphaera hetertotrophicis, yéetel jatsa’ab ichil u jejeláasil bakteeryáas ma’ béeyak u jach xak’alta’ali’; kex tumen ti’ yaan ichil tuláakal yóok’ol kaabe’: ti’ aak’alo’ob yéetel lu’um, ts’o’okole’ k’a’anan ti’al u ka’a k’a’abéetkunsa’al carbono yéetel nitrógeno.
“U ya’abil planctomicetos bakteeryase’ béeychaja’an u jatsa’al yéetel u yáantajil nutrieentées maas ma’ t’a’ajtako’obi’”, tsola’ab tumen microbiólogo Rikuan Zheng ti’ u noj najil xook Academia de Ciencias de China.
“Le beetike’ taakchaj ktúuntik wa kéen k’a’abéetkunsa’ak nuutrientes t’a’ajtake’ je’el u cha’ak u pa’ak’al yéetel u maas meyajta’al bakteryáas ma’ jach k’ajóolta’ani’”.
Túumben paakat beeta’ab tumen Zheng yéetel u yéet meyajo’obe’ tu beetaj u p’áatal ba’al jach je’ex le yanik tu taamil k’aák’náab. Túumben bakteeryae’ P. hetertotrophicis, jump’éel seepa jests’a’ab beey ZRK32, ts’o’oke’ maas séeb úuchik u nojochtal tu táan u jeelo’ob pak’a’ab, ts’o’okole’ jela’an xan úuchik u ya’abtal tu táan uláak’o’ob óol beyo’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
