Ajxak’al máako’ob ku meyajtiko’ob antidrogas ichil tuláakal yóok’ol kaab yaan u yantal u patjo’oltiko’ob ma’ táan u xáantale’, uláak’ túumben nu’ukbesajo’ob tumen báaxal ku beeta’ab ti’ web yéetel kúuchilo’ob ti’ Internete’ ts’o’ok u p’áatal mantats’ u k’a’abéetkunsa’al tumen máaxo’ob konik yéetel k’i’itbesik droogáa ti’al u ko’onol wa ti’al u mu’uch’ul máaxo’ob beetik.
Yóok’lal le je’ela’, u múuch’il Grupo de Cooperación Internacional del Consejo de Europa sobre Drogas y Adicciones (Grupo Pompidou), tu’ux táaka’an 41u p’éel noj lu’umo’ob, táan u chúunsik bejla’a 19 yéetel sáamal 20 ti’ diciembre yaan u múuch’ul tu noj lu’umil México yéetel jo’olpóopo’obe’ ti’al u tsikbalta’al jejeláas ba’alo’ob yóok’lal le je’ela’.
Náarkotrafikantese’ jach uts u yu’ubikubáajo’ob yéetel túumben nu’ukulo’ob, je’el bix u kaartelil Sinaloa, tumen tu kúuchil Twittere’ yaan maanal 100 mil máaxo’ob t’u’ulpachtik", tu ya’alaj Benjamin Shultz, juntúul u áanalistail Deloitte.
En español: Juegos en línea son nuevo terreno de caza para cárteles de droga
Beey túuno’, ba’ax ku beeta’al tumen kaarteles ti’al u konik drogas wa u kaxtik máax beetike’ ts’o’ok xan u túumbenchajal, le beetik tu k’a’abéetkunsik báaxalo’ob je’el bix Grand Theft Auto wa World of Warcraft, kúuchilo’ob k’a’anan ti’al u béeytal u yokolo’ob chéen beyo’.
Shultze’ tu ya’alaje’, kex u 60 sientoil máaxo’ob ku báaxal ti’ Internete’ ma’ u chuk mix 35 u ja’abilo’obi’, ts’o’oke’ ya’abach ti’ leti’obe’ táankelemo’ob.
"’Dark webe’' éem u muuk’ ichil kaarteles tumen jo’olpóopo’obe’ tu kaxto’ob bix u kaláantiko’ob ba’al te’elo’. Ba’ale’ báaxal ti’ Internete’ ya’abach taak’in ku xu’upul ts’o’oke’ óoli’ mix táan u kaláanta’al”, tu ya’alaj Shultz.
U jkanan kajil Méxicoe’ leti’e’ yáax tu ch’a’anuktaj u beeta’al ba’alo’ob beyo’, tumen tu ya’alaj yaan óoxtúul táankelemo’ob ichil 11 tak 14 ja’abo’ob jt’a’ano’ob ka’alikil tu báaxtiko’ob Garena Free Fire. A’alab ti’obe’ je’el u ts’a’abal 200 dolaarées lalaj semana wa ku máano’ob kanan tu xamanil México, ts’o’oke’ máax t’ano’obe’ tu manaj tak u boleetoil buus.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
