México yéetel Canadáe’ táan u k’iimbesiko’ob úuchik u k’uchul 80 ja’abo’ob béeyak múul meyaj ichilo’ob, ichil túun le je’elo’obo’, ti’ yaan u nu’ukbesajil Programa de Trabajadores Agrícolas Temporales (PTAT), táant u chukik 50 ja’aob’ob káajak u meyaj; walkila’ 27 mil u túul mexikoil kolnáalo’ob kun bin te’e noj lu’umilo’ ti’al u béeytal u meyajo’ob te’e 2024a’.
Ichil máaxo’ob kun bino’obe’, ti’ yaan Martha Raquel Chuc, juntúul xkolnáal tu péetlu’umil Yucatán, máax ts’o’ok óoxlajuntéen u bin meyaj te’e noj lu’umo’, tu’ux ku pak’ik yéetel ku jochik freesas beyxan nikte’ob.
En español: Campesinos yucatecos celebran 50 años del programa para enviar jornaleros a Canadá
“Ku k’éexel k-kuxtal, tumen ya’abach ba’al uts ku taal tu paach, tu jeele’, to’one’ jach tu beel kmeyaji’; ba’ale’ je’el bix ma’alob u bin to’on yéetel u náajale’, láayli’ yaan ba’alo’ob ma’ jach uts u taal to’oni’, je’ex ka’aj kíim in na’ yéetel in kiiki’ ts’o’oke’ ma’ béeychaj in kuala’antal ti’al in ts’ook iliko’obi’”, tu ya’alaj.
U koonsulil México tu kaajil Ottawa, Juan Gabriel Morales, tu tsolaj nu’ukbesaje’ “ku ts’áak meyaj ti’ maanal 27 mil mexikoilo’ob lalaj ja’ab, ti’ meyajo’ob ku je’ebel tumen maanal 2 mil 500 u p’éel canadail mola’ayo’ob”.
Beyxan, tu ya’alaje’, jach uts k’ama’an PTAT, tumen ku chíikbesik u 55 por sientoil táanxel kajil máako’ob ku k’uchulo’ob meyaj Canadá
Nu’ukbesaje’, óol talamchaj tu ja’abil 2021, ka’aj kíim juntúul ti’ máaxo’ob jo’olbesik jmexikoil kolnáalo’ob úuchik u tsa’ayal ti’ Covid-19 ka’alikil ti’ yaan Canadái’, le beetik múuch’kabo’ob yano’ob te’elo’, líik’ t’aan ti’ob tumen kaláanta’an tu beel meyaj máako’ob ku bino’ob te’elo’.
Ba’ale’ ka’aj ts’ook beeta’ab Cumbre de Líderes de América del Norte, tu noj lu’umil México tu winalil enero 2023e’, jala’ach, Andrés Manuel López Obrador, yéetel u yáax ministroil Canadá, Justin Trudeau, tu jets’ajo’ob u mu’uk’akúunsa’al ba’ax utsil ba’alo’ob yaan u ti’al jmexikoil máako’ob ku bino’ob meyaj Canadá.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
