Japonil ajxak’al xooko’obe’, béeychaj u yojéeltiko’ob, yéetel u yáantajil síimulasyoones, bix u yúuchul aeroacústica, leti’e’ kéen ila’ak bix u juum ba’al kéen jéenp’u’uchuk iik’, ti’al u na’ata’al bix u xiik’nal xooch ich xmukulil.
Jach chen p’el u juum ba’al kéen jo’op’ok u xik’náal le ch’íich’o’oba’. Kex tumen yaan uláak’ xaak’alo’ob beeta’an yóok’lal ba’ax yaan u yil yéetel microflecos ti’ xiik’ beey u péeko’obo’, ma’ jach sáasil yanik ka’ach bix u yúuchuli’. Walkila’, ojéelta’ab bix u meyaj le microflecoso’ kéen yanak juum beyxan ba’ax ku yúuchul yéetel aerodinámica, ba’ale’ ti’al u beetike’, tu k’a’abéetkusaj síimulasyoones beeta’ab yéetel kóomputadoráa, ti’al u yila’al bix u péek ba’ali’.
Ba’ax kaxta’abe’ je’el u yáantaj ti’al u tukulta’al bix uláak’ je’el u beeta’al disenyoos biometrikóos je’el u k’a’abéetkunsa’al ti’ máakinaryáa ba’ale’ de ma’atech u juum.
Xooch’o’obe’ ku béeytal u xik’nalo’ob ich xmukulil. U xiik’e’ ma’atech u beetik mix jump’éel juum, le beetik jach ma’alob u kaxtik u yo’ocho’ob, tumen tajan ma’alob u yu’ubiko’ob ba’al ts’o’oke’ ma’ séeb u yila’alo’obi’. Beey túuno’, ti’al u béeytal u xik’nal ich xmukulile’, k’a’abéet ya’abach ba’al, le beetike’ ts’o’ok u chan máan k’iin káajak u beeta’al xaak’alo’ob ti’al u na’ata’al bix u yúuchul.
Ila’ab túune’, yaan ba’al u yil microflecos yaan tu xiik’ xooch’o’ob, ts’o’oke’ le je’elo’obo’ k’a’anantak ti’al u p’íitkunsa’al juum ku yantal kéen péeksa’ak iik’ tumen xiik’o’ob. Le beetike’, junmúuch’ máako’ob ti’ u noj najil xook Universidad de Chiba, jo’olbesa’an tumen Hao Liu, máax tu xak’altaj ba’ax yaan u yil fleekos yéetel juum kéen jo’op’ok u popok xiik’ xoots’. Uláak’ ba’alo’ob kaxta’abe’, jts’a’abo’ob k’ajóoltbil tu pikil ju’unil Bioinspiration & Biomimetics.
Lee: Develan mecanismos que permiten a búhos volar de forma silenciosa
