Ya’ax kaane’ (Oxybelis fulgidus) juntúul kaan ku máan tu k’ab che’ ts’o’oke’ chowak. Yaan ku yila’al México yéetel América Central tak Argentina; suuk u yantalo’ob tu’ux chokoj u yooxol, je’el bix u Petenil Yucatán, beyxan tikin k’áax.
Talam u yila’al wa leti’ tumen jach ya’ax, óoli’ je’ex u wíixilo’ob che’, ts’o’oke’ u poole’ óoli’ beey jump’éel fleecháa. Ts’oya’an, kex ka’ap’éel sentimeetróos u piimil, yéetel je’el u p’isik ichil 1.5 tak 2 metróos y medio u chowakil.
Lee más: Serpiente bejuquilla, una flecha en la selva
Kaan yaan u ts’aak, ba’ale’ ma’ tu kíinsik wíinik. Tu wíinkilale’ yaan jump’éel u toxinail ku beetik u siip’tal u yoot’el máak ba’ale’ ma’ jach taami’, mix xan tu kíinsik.
Suuka’an u jaantik ch’íich’o’ob, je’el bix úukumo’ob, k’a’awo’ob yéetel sak pakalo’ob, ts’o’oke’ lelo’ ku kaxtiko’ob ti’ mejen wa ti’ noj kaaj.
Ku kíimil tumen ku k’askúunta’al tu’ux kaja’an, beyxan tumen ku kíinsa’al ikil u sajktal máak ti’, ba’ale’ k’a’anantako’ob ti’ kuxtal tumen ku ts’áako’ob u p’iis u yantal u iik’elo’ob, beyxan ch’íich’o’ob yéetel tak ch’o’ob.
