Ba’axo’ob kun jets’bil tumen políitikos te’el ja’aba’ jach k’a’anan ti’al u béeytal u jáawsa’al Sida beey jump’éel ba’ax sajbe’entsil ti’al u toj óolal kaaj tu ja’abil 2030, beey úuchik u ya’alal le lunes máanika’ tumen u mola’ayil Organización de Naciones Unidas tu jaats meyajil kaxtik ka’aj xu’uluk le k’oja’anila’.
U xookil jaytúul máax ti’ jtsa’ay sida ichil tuláakal yóok’ol kaab tu ja’abil 2023e’ tu chíikbesajo’ob chan ma’alobchajij, beyxan le bix k’a’amik u tráatamientoil máaxo’ob jatsa’antak beey seropositivos, ts’o’oke’ éem xan jaytúul máak jkíim tu yóok’olal, ba’ale’ ONUSIDAe’ tu k’a’ajsaj xane’, pak’be’en k’oja’ane’ ts’o’ok u kíinsik maanal 42 miyoonesil máako’ob, ts’o’oke’ láayli’ u bin u yantal u jeelo’ob.
En español: El año 2024 es decisivo para que el sida deje de ser amenaza: ONUSIDA
Tu ja’abil 2023e’, jump’íit meenos ti’ 40 miyoonesil máako’obe’ kuxa’ano’ob yéetel u biirusil tsa’aysik sida, VIH, beey úuchik u ts’a’abal k’ajóoltbil ichil tsoolmeyaj suuk u beeta’al ja’ab man ja’ab tumen le mola’ayilo’.
Le ja’ab máaniko’, yanchaj kex 1.3 miyoonesil túumben máaxo’ob jpa’ak’ ti’ob le k’oja’anila’, 100 mil meenos ti’ le yanchaj tu ja’abil 2022, lelo’ ku beetik u tukulta’ale’ chan éem le jaytúul máak xoka’an ku tsa’ayal ti’, tumen tu ja’abil 1955e’ jnáak 3.3 miyoonesil.
Ba’ale’ ONUSIDAe’ ma’ ki’imk u yóol yéetel le je’elo’ tumen tukulta’ane’ ti’al u ja’abil 2025e’ ma’ unaj u chukik maanal 330 mil máaxo’ob ti’ paak’al le biiruso’, ba’ale’ tun yila’ale’ míin ma’ tun bin béeytal.
Tu ja’abil 2023e’, Sidae’ tu kíinsaj 630 mil máako’ob, tu táan le 670 mil yanchaj tu ja’abil 2022. Le je’elo’, 69 por siientoil meenos ti’ le yanchaj 2004o’, u jach k’aas ja’abil le pak’be’en k’oja’anilo’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
