Ya’abach meyaj, jump’íit náajal yéetel seenkech súutukil ti’al u k’uchul wíinik tu meyaje’, chéen jayp’éel ti’ le ba’axo’ob ku máansik ya’abach ti’ máaxo’ob ku meyajo’ob ich sektor turismóo, máaxo’ob kéen jo’op’ok u meyajo’obe’ k’a’abéet xan u jach na’atiko’ob wa u ts’aatáantiko’ob bix yanik u yóol máaxo’ob ku jóok’olo’ob xíimximbal ti’al u je’elsikubáajo’ob ku taalo’ob ti’ uláak’ táaxnel kaajo’ob, tu ya’alo’ob espesialiistáas máaxo’ob k’áatchibta’ab tumen La Jornada.
Ya’abach ti’ u ajmeyajilo’ob nukuch otelo’ob yaan ichil tuláakal u noj lu’umil Méxicoe’, ya’abile’ le yano’ob ti’ kaajo’ob yano’ob jáal ja’e’, ku k’amiko’ob éempresaryos wa le k’ajóolta’an beey turismo de negoosyóose’, ku yantal u kaniko’ob kuxtal yéetel propiináas, tumen u bo’olil u meyajo’obe’ ku k’a’abéetchajal ti’al u bo’otiko’ob u k’uchulo’ob tu meyajo’ob wa ti’al u jaantiko’ob wa ba’ax, tu ya’alo’ob.
Wa tumen jach uts binikti’obe’, máaxo’ob ku meyajo’ob ti’ turismoe’ je’el u béeytla u meyaj t’áalka’abe’ kex ukp’éel winalo’ob ichil jump’éel ja’ab, ba’ale’ u ya’abil máaxo’ob yano’ob tu noj lu’umil Méxicoe’, chéen ku chukik jo’op’éel winalo’ob.
Le ba’al je’ela’ ma’ chéen tu noj lu’umil México ku yúuchuli’ tumen u mola’ayil Organización para la Cooperación y Desarrollo Económicos (OCDE) ts’o’ok u júul ichtik ichil tuláakal yóok’ol kaab, le beetike’ ts’o’ok u k’a’aytik jayp’éel nu’uktajo’ob ti’ le nukuch mola’ayo’obo’ ti’al u chan ts’aatáantiko’ob u meyaj wíinik.
Ignacio Martínez, máax jo’olbesik u meyaj Laboratorio de Análisis en Comercio, Economía y Negocios (Lacen) ti’ u noj najil xook UNAM, ku ya’alik “ichil jump’éel ja’abe’ 12 u p’éel winalo’ob yaan, ba’ale’ ya’abach juntéenake’, je’ex tu xamanil Méxicoe’, nukuch otelo’obe’ chéen ku k’amiko’ob u ya’abil ajxíinximbal máak ti’ jo’op’éel winalo’ob, le beetike’ chéen súutmansúutuk u yantal meyaj”.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
