de

del

Foto: Efe

U seen p’áatal kulukbal máake’ je’el u loobiltik u tojbe’enil u puksi’ik’al, beyxan ku yúuchul kex wíinik suuka’an u péek, beey úuchik u chíikpajal ti’ jump’éel xaak’al ku ya’alike’, wa ku p’áatal máak maanal 10 ooráas y media sáansamal kulukbale’, maas sajbe’entsil u yantal ti’ insuficiencia cardíaca yéetel u kíimil yóok’olal wa ba’ax yaan ba’al u yil yéetel u puksi’ik’al, ba’ale’ ku yúuchul xan yéetel máaxo’ob suuka’an u péeksik u wíinkilalo’ob mantats’.

Le je’ela’ leit’e’ yáax ba’ax chíikpaj ti’ jump’éel meyaj jts’a’ab k’ajóoltbil tu pikil ju’unil.


En español: Pasar más de 10 horas al día sentado daña el corazón, también en personas activas: estudio


Colegio Americano de Cardiología, tu’ux táakpaj 89 mil 530 u túul máako’ob, Xaak’ale’ jts’a’ab k’ajóoltbil xan tu sesionilo’ob 2024 ku beeta’al tumen Asociación Americana del Corazón. U p’áatal máak kulukbal, ets’ekbal wa peka’an sáansamale’ je’el u loobiltik u puksi’ik’ale’

Ojéela’ane’ u p’áatal ma’ táan u péeksik máak u wíinkilale’ je’el u beetik u yantal u sajbe’entsil u tsa’ayal wa ba’ax k’oja’anil tu puksi’ik’al máak, beey a’alan ti’ jump’éel k’a’aytajil beeta’an tumen kúuchil ts’o’ok u yáax ch’a’achibta’alo’, tu’ux xan ku ya’alal walkila’, unaj u péeksik máak u wíinkilal maanal 150 minutos ichi le semanao’ ti’al u kaláanta’al u tojbe’enil puksi’ik’al.

Ba’ale’, ajxak’al xooko’obe’ ku ya’aliko’obe’ u péeksik u wíinkilal máake’ chéen jun jaats ti’ tuláakal ba’ax k’a’abéet u beetik wíini sáansamal, yéetel le ba’ax ku ya’alalo’ ma’ xan tu jach jets’iko’ob ba’ax ku yúuchul yéetel máaxo’ob ku p’áatal chéen kuliko’ob.

Ichil le 89 mil 530 máako’ob táakpaj tu biobancoil Reino Unidoe’, u edad mediaile’ 62, ts’o’oke’ u 56.4 por siientoile’ ko’olel. Ti’ leti’obe’ jch’a’ab u daatosil ti’ jump’éel acelerómetro triaxial ts’a’ab tu kaal u k’abo’obe’, tu jo’oloj ukp’éel k’iino’ob: 9.4 ooráas ku p’áatalo’ob kutal. Tu jo’oloj waxakp’éel ja’abo’obe’ 3 mil 638 máako’obe’ (4.9 por siientoe’) tsa’ay ti’ob fibrilación auricular; mil 854 (2.1 por siientoe’) insuficiencia cardíaca; mil 610 (1.84 por siiento) infarto de miocardio yéetel 846 (0.94 por siiento) jkíimo’ob.

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan