Elio Henríquez
Ti’al u kaláanta’al kaaje’, tu baakel ken kch’a’aj le wakaxo’, tumen ma’ táan “kcha’ik u máan táanil to’on ma’ak’óolil mix jela’an óol” tu ya’ajal u xmeyajnáalil Jala’ach Rosa Icela Rodríguez Velázquez.
Tu súutukil úuchik u jo’olbesik u tse’ekil tu’ux jts’a’ab k’ajóoltbil meyaj kun beetbil ti’al u yantal jets’ óolal, tu’ux táakpaj máax jo’olbesik Secretaría de Seguridad y Protección Ciudadana (SSPC), Omar García Harfuch, Rosa Icelae’ tu ya’alaj “wey yano’ob tumen beey k’ubéenta’abik tumen xjala’ach Claudia Sheinbaum Pardo ti’al u jach ts’aatáanta’al tu beel talamil ku máansa’al yóok’olal loobilaj yaan ti’ jayp’éel u kaajilo’ob Chiapas”.
“Yaan kmeyaj yéetel u yóox jaatsil jala’ach ti’al kts’aatáantik ba’ax beetik u yantal loobilaj, desde tu moots, ti’ tuláakal najo’ob, ti’ tuláakal kaajo’ob”.
Te’el súutuk xano’ tu ya’alaj: “wey yano’on ti’al kjets’ik u t’aan u Jala’achil México, u múuch’kabilo’ob kaaj yéetel uláak’ mola’ayo’ob je’el bix najil k’uj, ti’al u yantal múul meyaj. U tuukulile’ ka béeyak u táakbesa’al tuláakal máak. Kex ba’al ti’ ba’ax u boonil wa ba’ax u tuukulil”.
Rodríguez tu ya’alaje’ “k’a’abéet u táakbesa’al tuláakal máak tumen ba’ax jach táaj k’a’ane’, leti’e’ jets’ óolal yéetel u yutsil kuxtal chiapailo’ob. Lelo’ ma’ a tukultike’ex, le beetik Xjala’ache’, sáansamal las 6 ja’atskab k’iine’, ts’o’ok u líik’ik u jets’ ti’ máaxo’ob ku meyajo’ob ti’al u kaláanta’al kaaje’ ka yanak u beetiko’ob ba’ax unaj ti’al u yutsil kaaj”.
Tu táan ya’abach máak táakpaj te’el súutuko’, tu ya’alaj “ba’ax táanili’ u yila’ale’, yaan jun jaats u secretariosil Estado ts’o’ok u wa’atalo’ob t’aan te’ela’ ti’al u je’ets’el meyaj yaan u beeta’al ti’ tuláakal u mola’ayilo’ob jala’ach México jo’olbesa’an tumen Xjala’ach”.
Tu tsikbaltaje’ jbino’ob te’elo’ ti’al u ts’aatáantik múul meyaj k’a’abéet yéetel u jala’achil Eduardo Ramírez Aguilar, ti’al u yantal jets’ óolal tu’ux k’a’abéet ti’ u lu’umil Chiapas, máax tu chukaj 30 k’iino’ob tu táan Poder Ejecutivo ta’al Chiapaso’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
