de

del

U kúuchil Gran Museo de Chichén Itzá ku chíikbesik k’ajyla’ayil yéetel úuchben noj kaaj yanchaji

El Gran Museo de Chichén Itzá da cuenta de su historia y arquitectura monumental
Foto: Rodrigo Díaz Guzmán

U túumben kúuchil e’esajil Gran Museo de Chichén Itzá ku much’ik maanal mil u p’éel nu’ukulo’ob, tu’ux táaka’an uláak’o’ob kaxta’ab ka’alikil táan u meyajta’al Tren Maya. Kúuchile’ “ku ye’esik noj ba’alo’ob beeta’ab yéetel u k’ajla’ayil miatsil”, tu ya’alaj j-arqueólogo Octavio Juárez ti’ tsibkal tu beetaj yéetel La Jornada.

Je’ek’abta’ab u joolnajil le febrero máaniko’, ts’o’oke’ yaan nu’ukulo’ob kaxta’ab tu ja’abil 1890, tak walkila’, u 99.9 por cientoile’ ti’ le je’elo’obo’ jach leti’e’ jaajtako’obo’. Yaan u k’uchul u súutukil u ts’a’abal ka’ap’éel wa óoxp’éel u yoochel nu’ukulo’ob ku ye’esa’al tu kúuchil Museo Nacional de Antropología wa ti’ kúuchilo’ob yaan ti’ uláak’ noj lu’umo’ob, ts’o’oke’ mix táan u béeytal u taasalo’ob.


En español: El Gran Museo de Chichén Itzá da cuenta de su historia y arquitectura monumental


Guadalupe Espinoza Rodríguez, máax jo’olbesik Centro de Atención a Visitantes de Chichén Itzá, tu tsikbaltaje’ yáax juntéen u ye’esa’al u colecciónil Chichén Itzá. Tu winalil eneroe’, u yokol máak te’el kúuchilo’ xma’ bo’olil ti’al jmexicoilo’ob.

Táan u kaxta’al ka yanak uláak’ kúuchilo’ob je’el bix le je’ela’, tu ya’alaj Espinoza Rodríguez, tu’ux ka béeyak u beeta’al xan tsikbalo’ob, cha’ano’ob, tse’eko’ob, yéetel tu’ux xan u túunta’al ba’al. Ichil tuláakal le kúuchilo’ ku t’a’anal maayai’, yéetel u yáantajil juntúul lingüista.

Tu ya’alaje’ táan xan u beeta’al jump’éel kúuchil documentación, tu’ux yaan u ts’a’abal u auditorioil, tu’ux u beeta’al xaak’alo’ob yéetel tu’ux u yutskíinsa’al ba’al, beyxan jump’éel biblioteca, tumen beey u k’áata’al tumen Organización de Naciones Unidas para la Educación, la Ciencia y la Cultura kéen u táakbes jump’éel kúuchil ichil u tsoolil patrimonio cultural de la humanidad, je’el bix Chichén Itzá, oksa’ab tu ja’abil 1988.


Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan