Ka’alikil táan ka’ach u chan je’elsikubáaj Cancúne’, Valeria Montejoe’, juntúul u xoknáalil Universidad Modelo, tu yilaj jach táaj ya’ab sargasóo chéen beey u p’aatal aktal te’e jáal ja’o’, le beetike’, káaj u tukultik bix je’el u páajtal u meyaj ti’e’.
Beey túuno’, ook tu pool u káajsik jump’éel meyaj tu’ux ka’aj u beet xanab yéetel, tak ka’aj tu ts’o’oksaj u meyajil Marea, yéetele’ táan u kaxtik xan u ts’o’oksik u xookil diseño de productos, ti’ le noj najil xooko’.
“Yéetel diseñoe’ je’el u páajtal u yutsal je’el baxak talamile”, beey tu ya’alaj xoknáal.
Leti’e’, tu k’a’abéetkunsaj ba’ax tu kanaj ti’ u kaambalil plaastikóo tu’ux ku xa’ak’tal áaserin, tak ka’aj tu tukultaj u beetik le xanabo’.
Ka’aj tu jets’aj tu tuukule’, Xvalentinae’ tu tsikbaltaj ti’ u aj ka’ansajo’ob, ba’ale’ láayli’ ma’ jach sáasil yanik ti’ bix je’el u béeytal u beetike’, tumen u k’a’abéetkunsa’al sargasóo ti’al u beeta’al xanab -wa je’el ba’axak ulàak’ nu’ukulile’- ma’ jump’éel ba’al yáax beeta’an Yucatáni’. Beey úuchik u káajal u jach xak’altik bix je’el u páajtal u beetchajale’ tak ka’aj síij Marea.
Ti’al u páajtal u beeta’ale’, Valeriae’ bin u ch’a’aj sargasóo tu jáal ja’ilo’ob Chabihau yéetel Telchac, tu’ux jach táaj ku yantali’.
Béeychaj u molko’ob kamp’éel boolsa’ob ti’al u biinsiko’ob p’o’obil.
Beey úuchik u laj beetik ba’ax k’a’abéet ti’al u p’atik tu beel u nu’ukulile’, ka tu jóok’saj kamp’éel u diseñosil Marea, leti’ patjo’oltej, ts’o’okole’ u yóol u meyaje’ tu ch’a’aj ti’ k’áak’náab, tumen tu nup’aj bix sargasóo yéetel ja’.
Yóok’lal u k’oja’anil COVID-19 chéen páatchaj u beetik ka’ap’éel prototipo’ob.
Edición: Ana Ordaz
