de

del

Xi'ik utsil ti' jpatjo'ol máak: Quino

Muere Quino, creador de la tira cómica 'Mafalda'
Foto: Quino

Tu ja’abil 1963e’ chíikpaj tu noj kaajil Buenos Airese’, jump’éel áanalte’ tu’ux ku ye’esal boon ti’al u beeta’al u che’ej máak, ba’ale’ máax beetike’ chéen jump’íit k’ajóolta’an ichil máaxo’ob beetik meyaj je’el bix le je’elo’. Mundo Quino, u k’aaba’ yéetel chíikbesa’ab tumen j-argentino patjo’olt xan xko’ Mafalda yéetel u yéetajilo’ob.

Séeba’an úuchik u k’ajóolta’al j-iistorietista úuchik u ts’áak k’ajóoltbil chan xch’úupal wakp’éel u ja’abil, yáax chikpaj tu ja’abil 1964. Ba’ale’, meyaj tu beetaje’ tajan nojoch ts’o’okole’ ku páajtal u yila’al ti’ u ya’abil áantalte’ob tu beetaj tu kuxtal.

Quinoe’, jsa’at u kuxtal jo’oljeak miércoles; 88 u ja’abil ka’achij, yéetel tu kanaj u beet báaxal t’aan úuchak u xa’ak’tik líik’saj t’aan yéetel ki’ óolal ti’al u chan yantal ba’ax che’ejtbil ken xo’okok u meyaj.

Máaxo’ob tu bonaje’, chéen je’el ba’axak máake’: paalal, u yuumil naj, ajmeyajo’ob ma’atech u cha’abal u je’elelo’ob, máako’ob ma’ táan u jáan na’atiko’ob wa ba’ax, beyxan tak ba’ax ma’ táan u páajtal u beetik.

Tuláakal boon tu beetaj ti’al u che’ej máake’, chuka’an u tuukul, ts’o’okole’ yaan k’iin xane’ ku péeksik u yóol máak tumen k‘a‘anan wa jach ts‘u‘uy ba‘ax ku ya‘alik.